သိထားသင့္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီ ေရာဂါ
(အပိုင္း ၂)
( ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္က အသည္းေရာင္ အသားဝါ A ေရာဂါရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြအေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ) (para)အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီနဲ႕စီေရာဂါကိုေတာ့ လူသိမ်ားၾကၿပီး အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေအေရာဂါ ကိုေတာ့ လူသိနည္းပါေသးတယ္။ ဘာလို႕လည္းဆိုေတာ့ ေအေရာဂါဟာ ကေလးေတြမွာပဲ ျဖစ္ေလ့႐ွိၿပီးေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္လည္း ခဏေလး အသားဝါၿပီး သူ႕ဘာသာသူ ေပ်ာက္သြားတတ္ေတာ့ သိပ္ၿပီး ဂ႐ုမစိုက္မိၾက ဘူးေပါ့။ (para)အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေအေရာဂါပိုးဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးျဖစ္ပါတယ္၊ အရမ္းပဲကူးစက္လြယ္ပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ အစားအစာနဲ႕ေရကေန ကူးပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ အသက္ငယ္တဲ့သူေတြ မွာ အျဖစ္မ်ားၿပီး တစ္ခါျဖစ္ၿပီးရင္ ေနာက္ထပ္ျပန္မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ယခုလက္႐ွိျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခအေနအရ အသက္ (၃ဝ)အထိ အသည္းေရာင္ေအေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ (၃ဝ)ေက်ာ္သြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေအေရာဂါမျဖစ္ ႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႕ ေျပာရပါမယ္။ (para)အသည္းေရာင္ ေအေရာဂါပိုးဟာ ေရာဂါ႐ွိတဲ့သူရဲ႕ မစင္ထဲကေန ပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခုလံုးကို ပ်ံ႕ပါ တယ္၊ ေရခဲထဲမွာဆိုရင္ မေသဘဲ တစ္ႏွစ္ေလာက္အထိ ခံပါတယ္။ လူ႕မစင္ေတြကို ေျမၾသဇာအျဖစ္နဲ႕သံုးၿပီး စိုက္ပ်ိဳးထားတဲ့ ေဂၚဖီထုပ္၊ ပန္းမုန္လာ၊ ကန္ဇြန္း႐ြက္ စတဲ့အသီးအႏွံ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ေတြကို စားမယ္ဆိုရင္ ေတာ့ ေအေရာဂါပိုး ကူးစက္ဖို႕ရာ မ်ားပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္တဲ့ ကေလးတစ္ေယာက္ဟာ အသားဝါၿပီးေနာက္ (၃)ပတ္ေလာက္ သူနဲ႕နီးနီးစပ္စပ္ ေနတဲ့လူေတြကို ကူးႏိုင္ပါတယ္။ သူကိုင္ထားတဲ့ပစၥည္း၊ စားထားတဲ့ပန္းကန္၊ အဲဒီလို သူ႕ပတ္ဝန္းက်င္မွာ႐ွိတဲ့ပစၥည္းအ
( ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္က အသည္းေရာင္ အသားဝါ A ေရာဂါရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြအေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ) (para)အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီနဲ႕စီေရာဂါကိုေတာ့ လူသိမ်ားၾကၿပီး အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေအေရာဂါ ကိုေတာ့ လူသိနည္းပါေသးတယ္။ ဘာလို႕လည္းဆိုေတာ့ ေအေရာဂါဟာ ကေလးေတြမွာပဲ ျဖစ္ေလ့႐ွိၿပီးေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္လည္း ခဏေလး အသားဝါၿပီး သူ႕ဘာသာသူ ေပ်ာက္သြားတတ္ေတာ့ သိပ္ၿပီး ဂ႐ုမစိုက္မိၾက ဘူးေပါ့။ (para)အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေအေရာဂါပိုးဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးျဖစ္ပါတယ္၊ အရမ္းပဲကူးစက္လြယ္ပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ အစားအစာနဲ႕ေရကေန ကူးပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ အသက္ငယ္တဲ့သူေတြ မွာ အျဖစ္မ်ားၿပီး တစ္ခါျဖစ္ၿပီးရင္ ေနာက္ထပ္ျပန္မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ယခုလက္႐ွိျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခအေနအရ အသက္ (၃ဝ)အထိ အသည္းေရာင္ေအေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ (၃ဝ)ေက်ာ္သြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေအေရာဂါမျဖစ္ ႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႕ ေျပာရပါမယ္။ (para)အသည္းေရာင္ ေအေရာဂါပိုးဟာ ေရာဂါ႐ွိတဲ့သူရဲ႕ မစင္ထဲကေန ပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခုလံုးကို ပ်ံ႕ပါ တယ္၊ ေရခဲထဲမွာဆိုရင္ မေသဘဲ တစ္ႏွစ္ေလာက္အထိ ခံပါတယ္။ လူ႕မစင္ေတြကို ေျမၾသဇာအျဖစ္နဲ႕သံုးၿပီး စိုက္ပ်ိဳးထားတဲ့ ေဂၚဖီထုပ္၊ ပန္းမုန္လာ၊ ကန္ဇြန္း႐ြက္ စတဲ့အသီးအႏွံ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ေတြကို စားမယ္ဆိုရင္ ေတာ့ ေအေရာဂါပိုး ကူးစက္ဖို႕ရာ မ်ားပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္တဲ့ ကေလးတစ္ေယာက္ဟာ အသားဝါၿပီးေနာက္ (၃)ပတ္ေလာက္ သူနဲ႕နီးနီးစပ္စပ္ ေနတဲ့လူေတြကို ကူးႏိုင္ပါတယ္။ သူကိုင္ထားတဲ့ပစၥည္း၊ စားထားတဲ့ပန္းကန္၊ အဲဒီလို သူ႕ပတ္ဝန္းက်င္မွာ႐ွိတဲ့ပစၥည္းအ
သိထားသင့္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီ ေရာဂါ
(အပိုင္း ၄)
သိထားရမဲ့ အခ်က္ေတြ (အႏွစ္ခ်ဳပ္)
၁။ ဘယ္လို အသက္အရြယ္ေတြျဖစ္မွာလဲ
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အသက္ (၁)ႏွစ္ကေန အသက္(၃ဝ) အတြင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
၂။ ဘာေရာဂါ လကၡဏာေတြ ရွိလဲ
ဖ်ားတာနဲ႕ စတယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း ပ်ိဳ႕အန္ၾကတယ္။ သံုး၊ ေလးရက္ၾကာမွ ဆီးဝါ၊ မ်က္လံုးဝါလာတယ္။ ကေလးငယ္ေလးေတြ အသားမဝါခင္ ဖ်ားေနတုန္းမွာေတာ့၊ ငွက္ဖ်ား၊ တိုက္ဖိြဳက္၊ ေသြးလြန္တုတ္ေကြးဆိုၿပီး လြဲမွား ထင္တတ္ၾကတယ္။
၃။ ဘယ္ရာသီမွာ အျဖစ္မ်ားလဲ
ေက်ာင္းပိတ္ထားတဲ့ မတ္လကေန ေမလအတြင္းမွာ ကေလးငယ္ေတြ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
၄။ ဘယ္လိုသိမွာလဲ
အသားဝါလာၿပီဆိုရင္ (Anti-HAV lgM) ဆိုတဲ့ test ကို ေသြးစစ္လိုက္လို႕ Positive ဆိုရင္ အသည္းေရာင္အသားဝါ ေအ ေရာဂါ ေသခ်ာၿပီေပါ့။
၅။ ဘယ္လိုကူးမွာလဲ
ေရာဂါသည္နဲ႕ နီးနီးစပ္စပ္ေနရံုနဲ႕လည္း ကူးႏိုင္ပါတယ္။မသန္႕တဲ့အစားအေသာက္နဲ႕ ေရကလည္း ကူးႏိုင္ပါတယ္။
သိပ္ကို ကူးလြယ္ၿပီး အကူးျမန္တဲ့ ေရာဂါတစ္ခုပါ။ ေရာဂါသည္နဲ႕ ပစၥည္းအားလံုး လံုးဝခြဲထားဖို႕ လိုပါမယ္။
၆။ ဘယ္လိုကုမွာလဲ
အနားယူ၊ လံုေလာက္တဲ့ အရည္၊ ကယ္လိုရီ ေကြၽးၿပီးကု၊ နီးစပ္ရာ ဆရာဝန္နဲ႕ ျပပါ။ မလိုအပ္ဘဲ ေရေတြအမ်ားႀကီး ဇြတ္မေသာက္ခိုင္းပါနဲ႕။ ဂလူးကို႕စ္ေတြ မတန္တဆေဖ်ာ္မတိုက္ပါနဲ႕။ မႀကိဳက္ဘဲ၊ မေသာက္ခ်င္ဘဲနဲ႕ သံပုရာသီး၊ ေရွာက္သီး၊ အခ်ဥ္ရည္ေတြ မတိုက္ပါနဲ႕ ေဆးၿမီးတိုေတြ မသံုးပါနဲ႕။
၇။ ေနာက္ဆက္တြဲ ဘာေတြျဖစ္ႏိုင္လဲ
အသည္းေရာင္ ဘီနဲ႕ စီေရာဂါပိုးေတြကေတာ့ ပိုးဝင္ၿပီးရင္ နာတာရွည္ပိုးသယ္ေဆာင္တဲ့ အဆင့္ကို ေရာက္သြားႏိုင္ၿပီး၊ နာတာရွည္ အသည္းေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေအေရာဂါကေတာ့ ျဖစ္တုန္းပဲ ခံရၿပီး ေပ်ာက္သြားတာနဲ႕ ပိုးလံုးဝ ကင္းစင္သြားၿပီး နာတာရွည္ အသည္းေရာဂါ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။
၈။ ဘယ္ေလာက္အထိ အႏၲရာယ္ရွိသလဲ၊ စိုးရိမ္ရသလဲ
ကေလးတစ္ေယာက္ အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ ျဖစ္ၿပီဆိုကတည္းက မိဘ၊ ေဆြမ်ိဳးအားလံုး ပူပင္ေသာက ျဖစ္ရၿပီး၊ သိပ္ဝါလြန္းလို႕ ရွိရင္ ေဆးရံုတင္ကုရပါတယ္။
အခန္႕မသင့္ရင္ သည္းေျခလမ္းေၾကာင္းပိတ္ၿပီး (Cholestasis)ရလို႕ ဝါတာဟာ ေတာ္ေတာ္နဲ႕ မက်ဘဲ တစ္လေက်ာ္ေလာက္အထိ ၾကာသြားႏိုင္တယ္။တစ္ခါတေလ ေပ်ာက္ၿပီး တစ္လေလာက္ၾကာမွ ျပန္ဝါတတ္တယ္ (relapse) ။
ရွားရွားပါးပါး တစ္ေယာက္တေလဟာ သိပ္ဝါလြန္းၿပီး သတိလစ္ (Hepatic Coma) ရၿပီး အသက္ဆံုးပါး တတ္ပါတယ္။
၉။ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
တစ္ကိုယ္ေရသန္႕ရွင္းမႈ၊ က်န္းမာေရးနဲ႕ ကိုက္ညီေအာင္ သန္႕ျပန္႕တဲ့ အစားအစာကို စားပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ အသက္ (၃ဝ)ႏွစ္ေအာက္ ကေလး၊ လူငယ္ေတြဟာ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေအကာကြယ္ေဆး (HAVRIX) ထုိးထားသင့္ပါတယ္။
သိထားရမဲ့ အခ်က္ေတြ (အႏွစ္ခ်ဳပ္)
၁။ ဘယ္လို အသက္အရြယ္ေတြျဖစ္မွာလဲ
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အသက္ (၁)ႏွစ္ကေန အသက္(၃ဝ) အတြင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
၂။ ဘာေရာဂါ လကၡဏာေတြ ရွိလဲ
ဖ်ားတာနဲ႕ စတယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း ပ်ိဳ႕အန္ၾကတယ္။ သံုး၊ ေလးရက္ၾကာမွ ဆီးဝါ၊ မ်က္လံုးဝါလာတယ္။ ကေလးငယ္ေလးေတြ အသားမဝါခင္ ဖ်ားေနတုန္းမွာေတာ့၊ ငွက္ဖ်ား၊ တိုက္ဖိြဳက္၊ ေသြးလြန္တုတ္ေကြးဆိုၿပီး လြဲမွား ထင္တတ္ၾကတယ္။
၃။ ဘယ္ရာသီမွာ အျဖစ္မ်ားလဲ
ေက်ာင္းပိတ္ထားတဲ့ မတ္လကေန ေမလအတြင္းမွာ ကေလးငယ္ေတြ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
၄။ ဘယ္လိုသိမွာလဲ
အသားဝါလာၿပီဆိုရင္ (Anti-HAV lgM) ဆိုတဲ့ test ကို ေသြးစစ္လိုက္လို႕ Positive ဆိုရင္ အသည္းေရာင္အသားဝါ ေအ ေရာဂါ ေသခ်ာၿပီေပါ့။
၅။ ဘယ္လိုကူးမွာလဲ
ေရာဂါသည္နဲ႕ နီးနီးစပ္စပ္ေနရံုနဲ႕လည္း ကူးႏိုင္ပါတယ္။မသန္႕တဲ့အစားအေသာက္နဲ႕ ေရကလည္း ကူးႏိုင္ပါတယ္။
သိပ္ကို ကူးလြယ္ၿပီး အကူးျမန္တဲ့ ေရာဂါတစ္ခုပါ။ ေရာဂါသည္နဲ႕ ပစၥည္းအားလံုး လံုးဝခြဲထားဖို႕ လိုပါမယ္။
၆။ ဘယ္လိုကုမွာလဲ
အနားယူ၊ လံုေလာက္တဲ့ အရည္၊ ကယ္လိုရီ ေကြၽးၿပီးကု၊ နီးစပ္ရာ ဆရာဝန္နဲ႕ ျပပါ။ မလိုအပ္ဘဲ ေရေတြအမ်ားႀကီး ဇြတ္မေသာက္ခိုင္းပါနဲ႕။ ဂလူးကို႕စ္ေတြ မတန္တဆေဖ်ာ္မတိုက္ပါနဲ႕။ မႀကိဳက္ဘဲ၊ မေသာက္ခ်င္ဘဲနဲ႕ သံပုရာသီး၊ ေရွာက္သီး၊ အခ်ဥ္ရည္ေတြ မတိုက္ပါနဲ႕ ေဆးၿမီးတိုေတြ မသံုးပါနဲ႕။
၇။ ေနာက္ဆက္တြဲ ဘာေတြျဖစ္ႏိုင္လဲ
အသည္းေရာင္ ဘီနဲ႕ စီေရာဂါပိုးေတြကေတာ့ ပိုးဝင္ၿပီးရင္ နာတာရွည္ပိုးသယ္ေဆာင္တဲ့ အဆင့္ကို ေရာက္သြားႏိုင္ၿပီး၊ နာတာရွည္ အသည္းေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေအေရာဂါကေတာ့ ျဖစ္တုန္းပဲ ခံရၿပီး ေပ်ာက္သြားတာနဲ႕ ပိုးလံုးဝ ကင္းစင္သြားၿပီး နာတာရွည္ အသည္းေရာဂါ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။
၈။ ဘယ္ေလာက္အထိ အႏၲရာယ္ရွိသလဲ၊ စိုးရိမ္ရသလဲ
ကေလးတစ္ေယာက္ အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ ျဖစ္ၿပီဆိုကတည္းက မိဘ၊ ေဆြမ်ိဳးအားလံုး ပူပင္ေသာက ျဖစ္ရၿပီး၊ သိပ္ဝါလြန္းလို႕ ရွိရင္ ေဆးရံုတင္ကုရပါတယ္။
အခန္႕မသင့္ရင္ သည္းေျခလမ္းေၾကာင္းပိတ္ၿပီး (Cholestasis)ရလို႕ ဝါတာဟာ ေတာ္ေတာ္နဲ႕ မက်ဘဲ တစ္လေက်ာ္ေလာက္အထိ ၾကာသြားႏိုင္တယ္။တစ္ခါတေလ ေပ်ာက္ၿပီး တစ္လေလာက္ၾကာမွ ျပန္ဝါတတ္တယ္ (relapse) ။
ရွားရွားပါးပါး တစ္ေယာက္တေလဟာ သိပ္ဝါလြန္းၿပီး သတိလစ္ (Hepatic Coma) ရၿပီး အသက္ဆံုးပါး တတ္ပါတယ္။
၉။ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
တစ္ကိုယ္ေရသန္႕ရွင္းမႈ၊ က်န္းမာေရးနဲ႕ ကိုက္ညီေအာင္ သန္႕ျပန္႕တဲ့ အစားအစာကို စားပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ အသက္ (၃ဝ)ႏွစ္ေအာက္ ကေလး၊ လူငယ္ေတြဟာ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေအကာကြယ္ေဆး (HAVRIX) ထုိးထားသင့္ပါတယ္။
သိထားသင့္တဲ့အသည္းေရာဂါေတြ (အပိုင္း-၇)
အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ(အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါနဲ႕လြဲႏိ
ေဆးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါ
ကြ်န္ေတာ့္ လူနာအမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ အသားေတြ ဝါထိန္ၿပီး ေရာက္လာပါတယ္။ အသက္က (၄ဝ)ေလာက္၊ အိမ္ေထာင္႐ွိၿပီး ကေလးတစ္ေယာက္နဲ႕၊ ေဆး႐ံုတက္ဖို႕ကို မနည္းေျပာယူရတယ္။ သိပ္ဝါလြန္း ေတာ့ အသက္အႏၱရာယ္႐ွိပါတယ္၊ မတက္လို႕မျဖစ္ပါဘူးဆိုေတာ့မွ ေဆး႐ံုတက္ပါတယ္။ အရက္လည္း မေသာက္၊ ေသြးလည္း မသြင္းဘူးဘူး၊ သူေျပာတာကေတာ့ မူဆယ္ကို ခဏသြားရင္းနဲ႕ ဆီးသြားရတာ နည္းနည္းေအာင့္ေတာ့ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က တ႐ုတ္ျပည္ကလာတဲ့ အ႐ြက္ေျခာက္ေတြတစ္ထုတ္ႀကီးေပး တယ္တဲ့၊ အဲဒီအ႐ြက္ကို က်ိဳၿပီးေသာက္ရင္ ဆီးနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါအားလံုးေပ်
အခု ကြ်န္ေတာ္ ေျပာေနတဲ့ အသားဝါအမ်ိဳးသမီးကို ေဆး႐ံုတင္ၿပီး ေသြးေတြစစ္လိုက္ေတာ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါဆိုတာေတာ့ ေသခ်ာသြားၿပီ။ တစ္ဆင့္ထပ္ၿပီး ဘီပိုး၊ စီပိုးေတြ စစ္လိုက္ေတာ့ ဘာ အသည္းေရာင္ အသားဝါပိုးမွ မ႐ွိဘူး၊ စဥ္းစားရ နည္းနည္းခက္လာၿပီ။ အမ်ိဳးသမီးလည္းျဖစ္တယ္၊ အရက္မေသာက္ဘူးလို႕လည္း ေျပာတယ္ဆိုေပမယ့္လို႕ အရက္ေသာက္တာကို အမွန္မေျပာဘဲ ထိန္ခ်န္ ထားတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ဒါနဲ႕ တစ္ဆင့္ထပ္ၿပီး အရက္ေသာက္လို႕ ျဖစ္တာလားဆိုၿပီး ေသြးေတြစစ္ ၾကည့္ေတာ့လည္း အရက္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အသည္းဒဏ္ရာရပံုနဲ႕ မတူပါဘူး၊ ေသြးနီဥေတြမ်ား ေပါက္ကဲြသလား စစ္ၾကည့္တယ္၊ ဘာလကၡဏာမွ မေတြ႕ရဘူး။ ေၾကးဆိပ္သင့္ မသင့္၊ ဝီလ္ဆင္ေရာဂါ (Wilson's disease) ဟုတ္မဟုတ္လည္း စစ္ၾကည့္ေတာ့၊ မဟုတ္ဘူး။ တယ္လီေဗး႐ွင္ဓါတ္မွန္ (Ultrasound) နဲ႕ ကြန္ျပဴတာ စီတီဓါတ္မွန္ (CT scan)ေတြ ႐ိုက္ၾကည့္ေတာ့လည္း သည္းေျခလမ္းေၾကာင္းပိတ္တာ လံုးဝ မေတြ႕ရဘူး။ ျဖစ္တာကေတာ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါပဲ။ ေနာက္ဆံုး ေသခ်ာသည္ထက္ ေသခ်ာေအာင္ သည္္းေျခ လမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ကို အီးအာရ္စီပီ (ERCP) မွန္ေျပာင္းၾကည့္နည္းပါ ၾကည့္လိုက္ေသးတယ္။ သည္းေျခလမ္းေၾကာင္းဟာ ပြင့္ေနတယ္၊ ႐ွင္းေနတယ္။ ဆိုလိုတာက ေခတ္မီနည္းစနစ္ေတြနဲ႕ အားလံုး စစ္ေဆးၿပီးတာေတာင္ ဒီလူနာဟာ အသည္းေရာင္အသားဝါဆိုတာပဲသိတယ္။
ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ ဆိုတာေတာ့ မသိရေသးပါဘူး၊ ေနာက္ဆံုးေတာ့ လူနာေျပာတဲ့ ေဆး႐ြက္ အထုတ္ႀကီး က်ိဳေသာက္လို႕ျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါပဲ ျဖစ္မယ္လို႕ ယူဆလိုက္ရပါတယ္။ လူနာဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး အေျခအေနဆိုး သြားလို႕ မနည္းကုယူရပါတယ္။ (၁)လေလာက္ၾကာမွ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေပ်ာက္ပါတယ္။ လူနာနဲ႕ လူနာ႐ွင္ကေတာ့ နားမလည္ႏိုင္ဘူးေပါ့။ အသည္းေရာင္ အသားဝါျဖစ္တာကိုမ်ား ဒီေလာက္ ဇာခ်ဲ႕ေနလိုက္ တာ၊ အ႐ြက္ေတြ က်ိဳေသာက္လို႕ ေျပာတာလည္း မယံုဘူး၊ ဟိိုဟာေတြေလွ်ာက္စစ္၊ ဒီဟာေတြ ေလွ်ာက္စစ္နဲ႕ ဆိုၿပီး တဖ်စ္ေတာက္ေတာက္ ၿငီးေနပါတယ္။
ေနေကာင္းသြားေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က ေနာက္တစ္ဆင့္ ထပ္ၿပီး လုပ္ခိုင္းပါေသးတယ္။ “ခင္္ဗ်ားျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါေရာဂါဟာ ခင္ဗ်ားေျပာသလို ေဆးၿမီးတို၊ ေဆး႐ြက္ေတြေသာက္လုိ႕ ေဆးေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါေရာဂါ (Drug-induced Hepatitis) နဲ႕ပဲ တူပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ားတို႕ ပိုက္ဆံလည္း တတ္ႏိုင္တာပဲ၊ စကၤာပူသြားျပၾကည့္ပါဦးလား၊ ေနာက္ အသည္းပါရဂူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ထင္ျမင္ခ်က္ ယူၾကည့္ရတာေပါ့”လို႕ေျပာၿပီး စကၤာပူႏိုင္ငံ National University Hospital က အသည္းပါရဂူဆီကို ေရာဂါျဖစ္စဥ္ အျပည့္အစံုကိုေရးၿပီး လႊတ္လိုက္ပါတယ္။ ဟိုက အသည္းပါရဂူလည္း အကုန္လံုး ျပန္စစ္ ၾကည့္ၿပီး ဒီလူနာဟာ မင္းထင္သလို ေဆးေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါပါပဲ ဆိုၿပီး ျပန္လႊတ္လိုက္ ပါတယ္။ ေဆးျမီးတိုေတြနဲ႕ပတ္သက္လို႕ သင္ခန္းစာယူစရာ ျဖစ္ရပ္ေလးပါ။
မွတ္သားထားရမည့္အခ်က္ေတြ
ေဆးျမီးတိုေတြ သံုးၾကတဲ့သူေတြ အဆင္မသင့္ရင္ အဲဒီေဆးျမီးတိုေတြေၾကာင့္ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ရတတ္ပါတယ္၊ အသက္အႏၱရာယ္႐ွိတဲ့အထိ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ(အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါနဲ႕လြဲႏိ
ေဆးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါ
ကြ်န္ေတာ့္ လူနာအမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ အသားေတြ ဝါထိန္ၿပီး ေရာက္လာပါတယ္။ အသက္က (၄ဝ)ေလာက္၊ အိမ္ေထာင္႐ွိၿပီး ကေလးတစ္ေယာက္နဲ႕၊ ေဆး႐ံုတက္ဖို႕ကို မနည္းေျပာယူရတယ္။ သိပ္ဝါလြန္း ေတာ့ အသက္အႏၱရာယ္႐ွိပါတယ္၊ မတက္လို႕မျဖစ္ပါဘူးဆိုေတာ့မွ ေဆး႐ံုတက္ပါတယ္။ အရက္လည္း မေသာက္၊ ေသြးလည္း မသြင္းဘူးဘူး၊ သူေျပာတာကေတာ့ မူဆယ္ကို ခဏသြားရင္းနဲ႕ ဆီးသြားရတာ နည္းနည္းေအာင့္ေတာ့ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က တ႐ုတ္ျပည္ကလာတဲ့ အ႐ြက္ေျခာက္ေတြတစ္ထုတ္ႀကီးေပး တယ္တဲ့၊ အဲဒီအ႐ြက္ကို က်ိဳၿပီးေသာက္ရင္ ဆီးနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါအားလံုးေပ်
အခု ကြ်န္ေတာ္ ေျပာေနတဲ့ အသားဝါအမ်ိဳးသမီးကို ေဆး႐ံုတင္ၿပီး ေသြးေတြစစ္လိုက္ေတာ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါဆိုတာေတာ့ ေသခ်ာသြားၿပီ။ တစ္ဆင့္ထပ္ၿပီး ဘီပိုး၊ စီပိုးေတြ စစ္လိုက္ေတာ့ ဘာ အသည္းေရာင္ အသားဝါပိုးမွ မ႐ွိဘူး၊ စဥ္းစားရ နည္းနည္းခက္လာၿပီ။ အမ်ိဳးသမီးလည္းျဖစ္တယ္၊ အရက္မေသာက္ဘူးလို႕လည္း ေျပာတယ္ဆိုေပမယ့္လို႕ အရက္ေသာက္တာကို အမွန္မေျပာဘဲ ထိန္ခ်န္ ထားတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ဒါနဲ႕ တစ္ဆင့္ထပ္ၿပီး အရက္ေသာက္လို႕ ျဖစ္တာလားဆိုၿပီး ေသြးေတြစစ္ ၾကည့္ေတာ့လည္း အရက္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အသည္းဒဏ္ရာရပံုနဲ႕ မတူပါဘူး၊ ေသြးနီဥေတြမ်ား ေပါက္ကဲြသလား စစ္ၾကည့္တယ္၊ ဘာလကၡဏာမွ မေတြ႕ရဘူး။ ေၾကးဆိပ္သင့္ မသင့္၊ ဝီလ္ဆင္ေရာဂါ (Wilson's disease) ဟုတ္မဟုတ္လည္း စစ္ၾကည့္ေတာ့၊ မဟုတ္ဘူး။ တယ္လီေဗး႐ွင္ဓါတ္မွန္ (Ultrasound) နဲ႕ ကြန္ျပဴတာ စီတီဓါတ္မွန္ (CT scan)ေတြ ႐ိုက္ၾကည့္ေတာ့လည္း သည္းေျခလမ္းေၾကာင္းပိတ္တာ လံုးဝ မေတြ႕ရဘူး။ ျဖစ္တာကေတာ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါပဲ။ ေနာက္ဆံုး ေသခ်ာသည္ထက္ ေသခ်ာေအာင္ သည္္းေျခ လမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ကို အီးအာရ္စီပီ (ERCP) မွန္ေျပာင္းၾကည့္နည္းပါ ၾကည့္လိုက္ေသးတယ္။ သည္းေျခလမ္းေၾကာင္းဟာ ပြင့္ေနတယ္၊ ႐ွင္းေနတယ္။ ဆိုလိုတာက ေခတ္မီနည္းစနစ္ေတြနဲ႕ အားလံုး စစ္ေဆးၿပီးတာေတာင္ ဒီလူနာဟာ အသည္းေရာင္အသားဝါဆိုတာပဲသိတယ္။
ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ ဆိုတာေတာ့ မသိရေသးပါဘူး၊ ေနာက္ဆံုးေတာ့ လူနာေျပာတဲ့ ေဆး႐ြက္ အထုတ္ႀကီး က်ိဳေသာက္လို႕ျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါပဲ ျဖစ္မယ္လို႕ ယူဆလိုက္ရပါတယ္။ လူနာဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး အေျခအေနဆိုး သြားလို႕ မနည္းကုယူရပါတယ္။ (၁)လေလာက္ၾကာမွ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေပ်ာက္ပါတယ္။ လူနာနဲ႕ လူနာ႐ွင္ကေတာ့ နားမလည္ႏိုင္ဘူးေပါ့။ အသည္းေရာင္ အသားဝါျဖစ္တာကိုမ်ား ဒီေလာက္ ဇာခ်ဲ႕ေနလိုက္ တာ၊ အ႐ြက္ေတြ က်ိဳေသာက္လို႕ ေျပာတာလည္း မယံုဘူး၊ ဟိိုဟာေတြေလွ်ာက္စစ္၊ ဒီဟာေတြ ေလွ်ာက္စစ္နဲ႕ ဆိုၿပီး တဖ်စ္ေတာက္ေတာက္ ၿငီးေနပါတယ္။
ေနေကာင္းသြားေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က ေနာက္တစ္ဆင့္ ထပ္ၿပီး လုပ္ခိုင္းပါေသးတယ္။ “ခင္္ဗ်ားျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါေရာဂါဟာ ခင္ဗ်ားေျပာသလို ေဆးၿမီးတို၊ ေဆး႐ြက္ေတြေသာက္လုိ႕ ေဆးေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါေရာဂါ (Drug-induced Hepatitis) နဲ႕ပဲ တူပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ားတို႕ ပိုက္ဆံလည္း တတ္ႏိုင္တာပဲ၊ စကၤာပူသြားျပၾကည့္ပါဦးလား၊ ေနာက္ အသည္းပါရဂူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ထင္ျမင္ခ်က္ ယူၾကည့္ရတာေပါ့”လို႕ေျပာၿပီး စကၤာပူႏိုင္ငံ National University Hospital က အသည္းပါရဂူဆီကို ေရာဂါျဖစ္စဥ္ အျပည့္အစံုကိုေရးၿပီး လႊတ္လိုက္ပါတယ္။ ဟိုက အသည္းပါရဂူလည္း အကုန္လံုး ျပန္စစ္ ၾကည့္ၿပီး ဒီလူနာဟာ မင္းထင္သလို ေဆးေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါပါပဲ ဆိုၿပီး ျပန္လႊတ္လိုက္ ပါတယ္။ ေဆးျမီးတိုေတြနဲ႕ပတ္သက္လို႕ သင္ခန္းစာယူစရာ ျဖစ္ရပ္ေလးပါ။
မွတ္သားထားရမည့္အခ်က္ေတြ
ေဆးျမီးတိုေတြ သံုးၾကတဲ့သူေတြ အဆင္မသင့္ရင္ အဲဒီေဆးျမီးတိုေတြေၾကာင့္ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ရတတ္ပါတယ္၊ အသက္အႏၱရာယ္႐ွိတဲ့အထိ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
သိထားသင့္တဲ့ အသည္းေရာဂါေတြ (အပိုင္း-၈)
အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ
(အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါနဲ႕ လြဲႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြကို ေျပာေနပါတယ္။)
အရက္နဲ႕အသည္းေရာင္အသားဝါ
ကြ်န္ေတာ့္ေဆးခန္းကို လူနာတစ္ေယာက္လာျပပါတယ္၊ လူငယ္တစ္ဦးပါ၊ အသက္ (၂၅)ႏွစ္ ပတ္ဝန္းက်ုင္ေပါ့။ စိတ္ပူေနတဲ့ အေမ၊ အစ္မနဲ႕ ေဆြမ်ိဳးေတြက ဝိုင္းဝိုင္းလည္။ "ဆရာ ေမာင္ေလးကို ကယ္ပါဦး၊ မေလးကျပန္လာတာ၊ (၂)ရက္ပဲရွိေသးတယ္။ အသည္းေရာင္ အသားဝါျဖစ္လို႕ မေလးက ျပန္လႊတ္လိုက္တာ။ ေကာင္ေလးက ေတာ္ေတာ္႐ိုးတာ၊ ဒီေကာင္က အိမ္မွာ အငယ္ဆံုးေလ စိုးရိမ္လြန္းလို႕ ဂရုစိုက္ကုေပးပါ ဆရာရယ္"လို႕ သူ႕အစ္မႀကီးကေျပာပါတယ္။ ၾကည့္လိုက္ေတာ့လည္း မ်က္လံုးေတြ၊ အသားေတြက ဝါထိန္ေနတာပဲ။ ဓမင္း ေဆးရံုတက္မွ ျဖစ္မယ္ဓ ဆိုၿပီး ေဆးရံုတင္လိုက္ပါတယ္။ ေဆးရံုေပၚမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ဂရုစိုက္ၿပီး ကုရပါတယ္။ အသားဝါသိပ္ဆိုးလြန္းရင္ သတိလစ္သြားတတ္လို႕ အထူးကိုအားစိုက္ျပီး ကုရပါတယ္။ ေသြးေတြ စစ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ဒီလူငယ္ေလးမွာ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီပိုးလည္း မရွိဘူး၊ စီပိုးလည္း မရွိဘူး။ "မင္းအရက္ေသာက္လား" ေမးေတာ့လည္း "ကြၽန္ေတာ္ မေသာက္တတ္ဘူး" ေျဖတယ္။ ဒါနဲ႕ သူ႔ူအိမ္ကလူေတြ မရွိတဲ့ အခ်ိန္မွာ "မင္းက မေလးမွာ ဘာအလုပ္ လုပ္လဲ" လို႕ ေမးေတာ့ "ကြၽန္ေတာ္ တရုတ္သူေဌးရဲ႕ အထည္စက္ရံုမွာ လုပ္တယ္" လို႕ေျဖတယ္။ ဒါနဲ႕ "တရုတ္ဆိုေတာ့ တရုတ္ႏွစ္ကူးမွာ မင္းတို႕ဝန္ထမ္းေတြကို တရုတ္သူေဌးက အရက္မတိုက္ဘူးလား" လို႕ ဆက္ေမးလိုက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ "ႏွစ္ကူးတုန္းကေတာ့ အရက္ေသာက္ရတယ္ ဆရာ" လို႕ ေျဖတယ္။ ဒါနဲ႕ "တရုတ္ႏွစ္ကူးက (၅)ရက္ ေလာက္ အလုပ္ပိတ္တာကြ၊ မင္းတို႕ ဘယ္လို အရက္ေသာက္ျဖစ္ၾကသလဲ" လို႕ ေမးေတာ့ "မေျပာပါနဲ႕ ဆရာရယ္၊ (၅)ရက္လံုး ေန႕ေရာ၊ ညေရာ ကြၽန္ေတာ္တို႕ အရက္ ေသာက္လိုက္ၾကတာ ေရေတာင္ မေသာက္ျဖစ္ဘူး။ ဘာမွလည္း မစားျဖစ္ဘူး။ မေလးမွာ တရုတ္ႏွစ္ကူးက ရွယ္ပဲ ဆရာေရ" လို႕ေျပာပါတယ္။ "မင္း အဲဒီလိုေသာက္ျပီး ဘယ္ေလာက္ၾကာေတာ့ အသားဝါလာလဲ" လို႕ ထပ္ေမး လုိက္ေတာ့ "သိပ္မၾကာဘူးဆရာ။ အဲဒီလို ရက္ဆက္ အရက္ေတြေသာက္ျပီးေတာ့ ဆီးေတြဝါလာတာပဲ။ ဒါနဲ႕ မေလးဆရာဝန္နဲ႕ျပျပီး ကြ်န္ေတာ္ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္လာခဲ့တာ"။
အမ်ိဳးအေဆြ၊ အသိုင္းအဝိုင္းကေတာ့ ရိုးလွတဲ့ေကာင္ေလး။ သူတို႕မ်က္စိထဲမွာ ေကာင္ေလးပဲ ျမင္ေနေသးတယ္။ ဘာလို႕အသားဝါမွန္းမသိ၊ အသည္းေရာင္ ဘာလို႕ျဖစ္မွန္းမသိ၊ စိုးရိမ္စိတ္ေတြအျပည့္နဲ႕၊ သူတို႕ရဲ႕ ရိုးလွခ်ည့္ရဲ႕ဆိုတဲ့ေကာင္ေလး၊ မေလးမွာ အရက္ေတြ အလြန္အကြ်ံ ေသာက္လာခဲ့လို႕ အသည္းေရာင္မယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုမွ ေတြးမိမွာ မဟုတ္ဘူး။
ကြ်န္ေတာ့္အေနနဲ႕ကေတာ့ ေတြ႕ေပါင္း မ်ားလွျပီ။ ျပီးခဲ့တဲ့ ေလးႏွစ္ေလာက္တုန္းက ဆရာဝန္ၾကီး တစ္ေယာက္က သူ႕ရဲ႕လူနာ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ကို သူ႕တပည့္ဆရာဝန္တစ္ေယာက္နဲ႕အတူ ကြ်န္ေတာ့္ဆီ လႊတ္လိုက္ပါတယ္၊ စာေလးတစ္ေစာင္လည္း ေရးေပးလိုက္ပါတယ္။ "ဆရာေရ၊ ဒီအမ်ိဳးသမီးဟာ ဘီပိုး၊ စီပိုး၊ အသည္းေရာင္ပိုးေတြ ဘာမွမရွိပဲနဲ႕ အသည္းေရာင္အသားဝါျဖစ္ေနလို႕ ဘာလို႕အသည္းေရာင္မွန္းမသိဘူး၊ ေသခ်ာေလး စစ္ေဆးျပီး ဆရာ့ရဲ႕ထင္ျမင္ခ်က္ေလးေျပာျပီး ကုေပးပါဦး" လို႕ ေျပာပါတယ္။ လူနာ အမ်ိဳးသမီးကလည္း အသက္(၃ဝ) ပတ္ဝန္းက်င္၊ လႊတ္လိုက္တဲ့ဆရာဝန္ၾကီးကလည္း ကိုယ့္ဆီကို တကူးတက လႊတ္လိုက္တာဆိုေတာ့ ေသခ်ာေတာ့ၾကည့္ေပးရမယ္၊ ေပါ့ေပါ့ေတာ့ လုပ္လို႕မရဘူးလို႕ ေတြးမိပါတယ္။ ပထမဆံုး ကြ်န္ေတာ္က သုူ႕ကို ေမးလိုက္တာကေတာ့ "နင္ အရက္ေသာက္ရင္ ေရမေရာပဲ ေသာက္လား၊ ေရမ်ားမ်ားနဲ႕ ေရာေသာက္လား၊ အျမည္းေကာ စားရဲ႕လား" ၊ ခ်က္ျခင္းပဲ လူနာအမ်ိဳးသမီးက "ဆရာကြ်န္မ ဘယ္ေတာ့မွ ေရမေရာပဲ မေသာက္ဘူး၊ ၿပီးေတာ့ အရက္ေသာက္ရင္လည္း အျမည္းကို ေသခ်ာစားတယ္" လို႕ ေျဖပါတယ္။ ဒါဟာ ကြ်န္ေတာ္ရဲ႕ စစ္ေဆးေမးျမန္းတဲ့ နည္းစံနစ္ပဲ။ "နင္အရက္ေသာက္လား" လို႕ ေမးရင္ ခါးခါးသီးသီးျငင္းမယ္၊ အခုလို မလိမ့္တပတ္နဲ႕ ေရေရာလား၊ မေရာလားလို႕ ေမးလိုက္ေတာ့ အရက္ေသာက္တယ္ဆိုတာ အငိုက္မိသြားၿပီး ေသာက္တယ္လို႕ ေျဖမိသြားတာေပါ့။ ဒါနဲ႕ပဲ လူနာအမ်ိဳးသမီး ဟာ အရက္ေသာက္မွန္းေတာ့ သိသြားၿပီ။ ဆက္ၿပီး ေသခ်ာစမ္းသပ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ အဲဒီအမ်ိဳးသမီးဟာ အရက္ေသာက္လို႕ျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါေရာဂါ ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္မိတ္ေဆြ ဆရာဝန္ႀကီးရဲ႕ တပည့္ေတြက အသက္(၃ဝ) ပတ္ဝန္းက်င္ အမ်ိဳးသမီးဆိုေတာ့ အားနာၿပီး၊ အရက္ေသာက္၊ မေသာက္၊ မေမးၾကဘူးေလ။ အဲဒီေတာ့ အရက္ေၾကာင့္ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို မသိလိုက္ပဲ၊ လြတ္သြားတာေပါ့။
အခုေျပာခဲ့တာေတြဟာ တကယ့္ျဖစ္ရပ္မွန္ေတြပါ။ တစ္ခါတေလေရာက္ေတာ့ အရက္ေၾကာင့္ အသည္းေရာင္ အသားဝါျဖစ္တတ္တယ္ဆိုတာကို သတိလက္လြတ္ျဖစ္သြားလို႕၊ ဒါမွမဟုတ္ လူနာက ထိန္ခ်န္ ၿပီး မေျပာလို႕၊ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္ကေမးရမွာ အားနာလို႕ မေမးမိရင္၊ အရက္ေၾကာင့္ အသည္းေရာင္အသားဝါ ေရာဂါျဖစ္တာကို မသိလိုက္ပဲ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလိုဆိုရင္ အသည္းေရာင္ အသားဝါေရာဂါကို ကုတာ နည္းစံနစ္ေတြ လြဲသြားၿပီး လူနာ အသက္ဆံုး႐ံႈးသြားႏိုင္ပါတယ္။
မွတ္သားရမယ့္ အခ်က္ေတြ
၁။ အသည္းေရာင္အသားဝါျဖစ္တဲ့ လူနာမွန္သမွ်ကို အရက္ေသာက္၊ မေသာက္၊ နည္းနည္းမ်ားမ်ား၊ ဘယ္ေလာက္ေသာက္သလဲဆိုတာ အေသးစိတ္ေမးဖို႕ လိုပါလိမ့္မယ္။
၂။ အရက္ဟာ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ
(အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါနဲ႕ လြဲႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြကို ေျပာေနပါတယ္။)
အရက္နဲ႕အသည္းေရာင္အသားဝါ
ကြ်န္ေတာ့္ေဆးခန္းကို လူနာတစ္ေယာက္လာျပပါတယ္၊ လူငယ္တစ္ဦးပါ၊ အသက္ (၂၅)ႏွစ္ ပတ္ဝန္းက်ုင္ေပါ့။ စိတ္ပူေနတဲ့ အေမ၊ အစ္မနဲ႕ ေဆြမ်ိဳးေတြက ဝိုင္းဝိုင္းလည္။ "ဆရာ ေမာင္ေလးကို ကယ္ပါဦး၊ မေလးကျပန္လာတာ၊ (၂)ရက္ပဲရွိေသးတယ္။ အသည္းေရာင္ အသားဝါျဖစ္လို႕ မေလးက ျပန္လႊတ္လိုက္တာ။ ေကာင္ေလးက ေတာ္ေတာ္႐ိုးတာ၊ ဒီေကာင္က အိမ္မွာ အငယ္ဆံုးေလ စိုးရိမ္လြန္းလို႕ ဂရုစိုက္ကုေပးပါ ဆရာရယ္"လို႕ သူ႕အစ္မႀကီးကေျပာပါတယ္။ ၾကည့္လိုက္ေတာ့လည္း မ်က္လံုးေတြ၊ အသားေတြက ဝါထိန္ေနတာပဲ။ ဓမင္း ေဆးရံုတက္မွ ျဖစ္မယ္ဓ ဆိုၿပီး ေဆးရံုတင္လိုက္ပါတယ္။ ေဆးရံုေပၚမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ဂရုစိုက္ၿပီး ကုရပါတယ္။ အသားဝါသိပ္ဆိုးလြန္းရင္ သတိလစ္သြားတတ္လို႕ အထူးကိုအားစိုက္ျပီး ကုရပါတယ္။ ေသြးေတြ စစ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ဒီလူငယ္ေလးမွာ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီပိုးလည္း မရွိဘူး၊ စီပိုးလည္း မရွိဘူး။ "မင္းအရက္ေသာက္လား" ေမးေတာ့လည္း "ကြၽန္ေတာ္ မေသာက္တတ္ဘူး" ေျဖတယ္။ ဒါနဲ႕ သူ႔ူအိမ္ကလူေတြ မရွိတဲ့ အခ်ိန္မွာ "မင္းက မေလးမွာ ဘာအလုပ္ လုပ္လဲ" လို႕ ေမးေတာ့ "ကြၽန္ေတာ္ တရုတ္သူေဌးရဲ႕ အထည္စက္ရံုမွာ လုပ္တယ္" လို႕ေျဖတယ္။ ဒါနဲ႕ "တရုတ္ဆိုေတာ့ တရုတ္ႏွစ္ကူးမွာ မင္းတို႕ဝန္ထမ္းေတြကို တရုတ္သူေဌးက အရက္မတိုက္ဘူးလား" လို႕ ဆက္ေမးလိုက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ "ႏွစ္ကူးတုန္းကေတာ့ အရက္ေသာက္ရတယ္ ဆရာ" လို႕ ေျဖတယ္။ ဒါနဲ႕ "တရုတ္ႏွစ္ကူးက (၅)ရက္ ေလာက္ အလုပ္ပိတ္တာကြ၊ မင္းတို႕ ဘယ္လို အရက္ေသာက္ျဖစ္ၾကသလဲ" လို႕ ေမးေတာ့ "မေျပာပါနဲ႕ ဆရာရယ္၊ (၅)ရက္လံုး ေန႕ေရာ၊ ညေရာ ကြၽန္ေတာ္တို႕ အရက္ ေသာက္လိုက္ၾကတာ ေရေတာင္ မေသာက္ျဖစ္ဘူး။ ဘာမွလည္း မစားျဖစ္ဘူး။ မေလးမွာ တရုတ္ႏွစ္ကူးက ရွယ္ပဲ ဆရာေရ" လို႕ေျပာပါတယ္။ "မင္း အဲဒီလိုေသာက္ျပီး ဘယ္ေလာက္ၾကာေတာ့ အသားဝါလာလဲ" လို႕ ထပ္ေမး လုိက္ေတာ့ "သိပ္မၾကာဘူးဆရာ။ အဲဒီလို ရက္ဆက္ အရက္ေတြေသာက္ျပီးေတာ့ ဆီးေတြဝါလာတာပဲ။ ဒါနဲ႕ မေလးဆရာဝန္နဲ႕ျပျပီး ကြ်န္ေတာ္ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္လာခဲ့တာ"။
အမ်ိဳးအေဆြ၊ အသိုင္းအဝိုင္းကေတာ့ ရိုးလွတဲ့ေကာင္ေလး။ သူတို႕မ်က္စိထဲမွာ ေကာင္ေလးပဲ ျမင္ေနေသးတယ္။ ဘာလို႕အသားဝါမွန္းမသိ၊ အသည္းေရာင္ ဘာလို႕ျဖစ္မွန္းမသိ၊ စိုးရိမ္စိတ္ေတြအျပည့္နဲ႕၊ သူတို႕ရဲ႕ ရိုးလွခ်ည့္ရဲ႕ဆိုတဲ့ေကာင္ေလး၊ မေလးမွာ အရက္ေတြ အလြန္အကြ်ံ ေသာက္လာခဲ့လို႕ အသည္းေရာင္မယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုမွ ေတြးမိမွာ မဟုတ္ဘူး။
ကြ်န္ေတာ့္အေနနဲ႕ကေတာ့ ေတြ႕ေပါင္း မ်ားလွျပီ။ ျပီးခဲ့တဲ့ ေလးႏွစ္ေလာက္တုန္းက ဆရာဝန္ၾကီး တစ္ေယာက္က သူ႕ရဲ႕လူနာ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ကို သူ႕တပည့္ဆရာဝန္တစ္ေယာက္နဲ႕အတူ ကြ်န္ေတာ့္ဆီ လႊတ္လိုက္ပါတယ္၊ စာေလးတစ္ေစာင္လည္း ေရးေပးလိုက္ပါတယ္။ "ဆရာေရ၊ ဒီအမ်ိဳးသမီးဟာ ဘီပိုး၊ စီပိုး၊ အသည္းေရာင္ပိုးေတြ ဘာမွမရွိပဲနဲ႕ အသည္းေရာင္အသားဝါျဖစ္ေနလို႕ ဘာလို႕အသည္းေရာင္မွန္းမသိဘူး၊ ေသခ်ာေလး စစ္ေဆးျပီး ဆရာ့ရဲ႕ထင္ျမင္ခ်က္ေလးေျပာျပီး ကုေပးပါဦး" လို႕ ေျပာပါတယ္။ လူနာ အမ်ိဳးသမီးကလည္း အသက္(၃ဝ) ပတ္ဝန္းက်င္၊ လႊတ္လိုက္တဲ့ဆရာဝန္ၾကီးကလည္း ကိုယ့္ဆီကို တကူးတက လႊတ္လိုက္တာဆိုေတာ့ ေသခ်ာေတာ့ၾကည့္ေပးရမယ္၊ ေပါ့ေပါ့ေတာ့ လုပ္လို႕မရဘူးလို႕ ေတြးမိပါတယ္။ ပထမဆံုး ကြ်န္ေတာ္က သုူ႕ကို ေမးလိုက္တာကေတာ့ "နင္ အရက္ေသာက္ရင္ ေရမေရာပဲ ေသာက္လား၊ ေရမ်ားမ်ားနဲ႕ ေရာေသာက္လား၊ အျမည္းေကာ စားရဲ႕လား" ၊ ခ်က္ျခင္းပဲ လူနာအမ်ိဳးသမီးက "ဆရာကြ်န္မ ဘယ္ေတာ့မွ ေရမေရာပဲ မေသာက္ဘူး၊ ၿပီးေတာ့ အရက္ေသာက္ရင္လည္း အျမည္းကို ေသခ်ာစားတယ္" လို႕ ေျဖပါတယ္။ ဒါဟာ ကြ်န္ေတာ္ရဲ႕ စစ္ေဆးေမးျမန္းတဲ့ နည္းစံနစ္ပဲ။ "နင္အရက္ေသာက္လား" လို႕ ေမးရင္ ခါးခါးသီးသီးျငင္းမယ္၊ အခုလို မလိမ့္တပတ္နဲ႕ ေရေရာလား၊ မေရာလားလို႕ ေမးလိုက္ေတာ့ အရက္ေသာက္တယ္ဆိုတာ အငိုက္မိသြားၿပီး ေသာက္တယ္လို႕ ေျဖမိသြားတာေပါ့။ ဒါနဲ႕ပဲ လူနာအမ်ိဳးသမီး ဟာ အရက္ေသာက္မွန္းေတာ့ သိသြားၿပီ။ ဆက္ၿပီး ေသခ်ာစမ္းသပ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ အဲဒီအမ်ိဳးသမီးဟာ အရက္ေသာက္လို႕ျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါေရာဂါ ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္မိတ္ေဆြ ဆရာဝန္ႀကီးရဲ႕ တပည့္ေတြက အသက္(၃ဝ) ပတ္ဝန္းက်င္ အမ်ိဳးသမီးဆိုေတာ့ အားနာၿပီး၊ အရက္ေသာက္၊ မေသာက္၊ မေမးၾကဘူးေလ။ အဲဒီေတာ့ အရက္ေၾကာင့္ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို မသိလိုက္ပဲ၊ လြတ္သြားတာေပါ့။
အခုေျပာခဲ့တာေတြဟာ တကယ့္ျဖစ္ရပ္မွန္ေတြပါ။ တစ္ခါတေလေရာက္ေတာ့ အရက္ေၾကာင့္ အသည္းေရာင္ အသားဝါျဖစ္တတ္တယ္ဆိုတာကို သတိလက္လြတ္ျဖစ္သြားလို႕၊ ဒါမွမဟုတ္ လူနာက ထိန္ခ်န္ ၿပီး မေျပာလို႕၊ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္ကေမးရမွာ အားနာလို႕ မေမးမိရင္၊ အရက္ေၾကာင့္ အသည္းေရာင္အသားဝါ ေရာဂါျဖစ္တာကို မသိလိုက္ပဲ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလိုဆိုရင္ အသည္းေရာင္ အသားဝါေရာဂါကို ကုတာ နည္းစံနစ္ေတြ လြဲသြားၿပီး လူနာ အသက္ဆံုး႐ံႈးသြားႏိုင္ပါတယ္။
မွတ္သားရမယ့္ အခ်က္ေတြ
၁။ အသည္းေရာင္အသားဝါျဖစ္တဲ့ လူနာမွန္သမွ်ကို အရက္ေသာက္၊ မေသာက္၊ နည္းနည္းမ်ားမ်ား၊ ဘယ္ေလာက္ေသာက္သလဲဆိုတာ အေသးစိတ္ေမးဖို႕ လိုပါလိမ့္မယ္။
၂။ အရက္ဟာ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
သိထားသင့္တဲ့ အသည္းေရာဂါေတြ (အပိုင္း-၉)
အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါရင္
အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါတာကို ေဆးပညာအေခၚအရ ဂြ်န္းဒစ္(စ္) (Jaundice) လို႕ ေခၚပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ဘီလီ႐ူဘင္ (bilirubin) လို႕ ေခၚတဲ့ အဝါဓါတ္မ်ားလာလို႕ ဒီလိုဝါတာပါ။
အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါျဖစ္တဲ့လူနာက "ဆရာ ကြ်န္ေတာ္ အသားေတြဝါေနလို႕ လာျပတာ"လို႕ ေျပာေလ့႐ွိပါတယ္။ ဝါတာ သိပ္မေသခ်ာတဲ့ လူနာေတြမွာဆိုရင္ ေသခ်ာေအာင္ ကြ်န္ေတာ္က ဒီလိုေမးေလ့ရွိပါတယ္။ "ခင္ဗ်ား ဆီး ဘာအေရာင္သြားလဲ"။ အဲဒီလိုေမးလိုက္တဲ့အခါမွာ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ေဆးခန္းထိုင္ရင္ စားပဲြေပၚမွာ လၻၻက္ေျခာက္ အေရာင္ရင့္ရင့္ ခတ္ထားတဲ့ ေရေႏြးၾကမ္းကို ဖန္ခြက္ႀကီးနဲ႕အျပည့္ထည့္ၿပီး ေသာက္ေလ့႐ွိေတာ့ လူနာက အဲဒီ ဖန္ခြက္ႀကီးကို ၾကည့္၊ လက္ညိႈးထိုးၿပီး "ဆီး အေရာင္က ေတာ္ေတာ္ေလးရင့္တယ္၊ ဆရာေသာက္ေနတဲ့ ေရေႏြးၾကမ္းအေရာင္ ေလာက္ပဲ"လို႕ေျဖရင္ ေသခ်ာၿပီ။ ဒီလူနာေတာ့ ဂြ်န္းဒစ္(စ္) ျဖစ္ေနၿပီလို႕ တြက္လို႕ရတယ္။ ဘာလို႕လည္းဆိုေတာ့ လူနာေတြဟာ ဂြၽန္းဒစ္(စ္) ျဖစ္ေနရင္ ဆီးအေရာင္ရင့္ရင့္ႀကီးေတြ သြားေလ့ ႐ွိေတာ့ တစ္ခါတေလ အသားဝါ၊ မဝါ သိပ္မေသခ်ာတဲ့ လူနာေတြမွာ ဆီးအေရာင္ေမးၿပီးေတာ့ အသားဝါ ဟုတ္၊ မဟုတ္ လွမ္းၿပီး ခ်က္ (check) လိုက္ရတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး အသံုးက်တဲ့ ေမးခြန္းပါ။ "ဆရာ ကြ်န္ေတာ့္ ဆီးက ျဖဴၿပီး ၾကည္ေနတာပဲ၊ လံုးဝ မဝါဘူး" ဆိုရင္ေတာ့၊ ဒီလူမွာ ဂြ်န္းဒစ္(စ္) မ႐ွိဘူးလို႕ အၾကမ္းဖ်ဥ္းတြက္လို႕ ရပါတယ္။ အဲလိုဆီးအေရာင္ ေမးၿပီးေတာ့မွ သဘာဝ အလင္းေရာင္ ေကာင္းေကာင္းရတဲ့ ေနရာကို ေခၚသြားၿပီး လူနာ မ်က္လံုးကို ေသခ်ာ ၾကည့္ရတယ္။ မ်က္လံုးက ဝါတာ မေသမခ်ာျဖစ္ေနရင္ လွ်ာကို မ ခိုင္းၿပီး လွ်ာေအာက္ကို ထပ္ၾကည့္ပါတယ္။ ေရာဂါ ျဖစ္ခါစမွာ လူနာ အမ်ားစုဟာ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါတာကို မသိၾကပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ့္ စမ္းသပ္ခန္းထဲကေတာ့ မီးေခ်ာင္း (၈) ေခ်ာင္းထြန္းထားေတာ့ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါကို ထင္ထင္ရွားရွား တစ္ခါတည္း တန္းသိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ျဖစ္မျဖစ္ သိခ်င္ရင္ အလင္းေရာင္ ေကာင္းေကာင္းမွာ မ်က္လံုးကို ေသခ်ာၾကည့္ပါ။ ဆီးအေရာင္ကိုလည္း အလင္းေရာင္ ေကာင္းေကာင္းနဲ႕ ၾကည့္ပါ။ ဒါမွသာ ဂြၽန္းဒစ္(စ္)ျဖစ္ မျဖစ္ ေသခ်ာသိႏိုင္ပါမယ္။
ေနာက္တစ္ခု ေျပာခ်င္တာက အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ တိုင္းပဲ အသည္းေရာင္တာမဟုတ္ဘူး။ ဒီအခ်က္ကို အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြမ်ိဳးစံုေျပာၿပီး ရွင္းျပၿပီးပါၿပီ။ ဒီအပတ္ေတာ့ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ဂြၽန္းဒစ္(စ္)ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ ဘာေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္လဲဆိုတာ ၿခံဳၿပီး ျပန္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒါမွသာ လူနာတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ျဖစ္လာရင္ ဘာေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို စနစ္တက် စဥ္းစားႏိုင္ပါတယ္။ အဲေတာ့မွ လူနာက ဆရာဝန္ကိုျပတဲ့ အခါမွာ ေရာဂါရွာေဖြ စမ္းသပ္စစ္ေဆးဖို႕ လိုအပ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု တင္ျပေပးႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
ဘီလီရူဘင္ အဝါဓါတ္ျဖစ္စဥ္
အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါတာဟာ ေသြးထဲမွာ ဘီလီရူဘင္ အဝါဓါတ္ေတြ မ်ားလို႕ျဖစ္တာဆိုေတာ့ ပထမဦးဆံုး ဘီလီရူဘင္ရဲ႕ ကိုယ္ထဲမွာ ျဖစ္စဥ္ကို နားလည္ဖို႕လိုပါလိမ့္မယ္။
ဘီလီရူဘင္ဆိုတာဟာ ေသြးနီဥေတြ အသက္ႀကီးလာလို႕ဒါမွမဟုတ္ ေရာဂါေၾကာင့္ ပ်က္စီးသြားတဲ့အခါမွာ ေသြးနီဥထဲကေန ေဟမိုဂလိုဘင္ (haemoglobin) ဆိုတာထြက္လာပါတယ္။ ေဟမိုဂလိုဘင္ေတြ ဓါတ္ကြဲ၊ ဓါတ္ပ်က္ျဖစ္သြားတဲ့အခါမွာ ဘီလီရူဘင္ေတြ ထြက္လာပါတယ္။ အဲဒီ ဘီလီရူဘင္ ေတြဟာ အသည္းထဲကို ေရာက္သြားၿပီး အသည္းကေန သည္းေျခရည္ အျဖစ္နဲ႕ သည္းေျခလမ္းေၾကာင္းကေန အူထဲကို စြန္႕ထုတ္ျပစ္ရပါတယ္။ ဒါ ပံုမွန္၊ သာမန္လူေကာင္းတစ္ေယာက္မွာ ေန႕စဥ္ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ဘီလီရူဘင္ သံသရာပါ။
အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ဂြၽန္းဒစ္(စ္) ဘာေၾကာင့္ျဖစ္
ဂြၽန္းဒစ္(စ္)ျဖစ္တာဟာ ဘီလီရူဘင္ အဝါဓါတ္မ်ားလို႕ ျဖစ္တာဆိုေတာ့ အဝါဓါတ္ေတြ ေသြးထဲမွာ ဘာေၾကာင့္ မ်ားလာႏိုင္တယ္ဆိုတာ အဆင့္ဆင့္ စဥ္းစားၾကည့္ၾကရေအာင္။
ပထမဦးဆံုး ျဖစ္ႏိုင္တာကေတာ့ လူတစ္ေယာက္မွာ ေသြးနီဥေတြ အမ်ားႀကီး ေပါက္ကြဲလို႕ ဘီလီရူဘင္ေတြ ပိုထြက္လာရင္ ဂြၽန္းဒစ္(စ္)ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးနီဥေတြ သာမန္ပ်က္စီးႏႈန္းထက္ ပိုၿပီး မ်ားမ်ားပ်က္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါမွန္သမွ်မွာ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ဒုတိယ အေနနဲ႕ကေတာ့ ဘီလီရူဘင္က ပံုမွန္ပဲ ထြက္တယ္၊ အဲဒီပံုမွန္ထြက္တဲ့ အဝါဓါတ္ပမာဏကို အသည္းက စြန္႕ထုတ္မျပစ္ႏိုင္ရင္အဝါဓါတ္ေ
တတိယအခ်က္ကေတာ့ ဘီလီ႐ူဘင္ ထြက္တာလည္း ပံုမွန္၊ အသည္းကလည္း ပံုမွန္ အလုပ္လုပ္တယ္ ထြက္သမွ် ဘီလီ႐ူဘင္ေတြကို ပံုမွန္စြန္႕ထုတ္ျပစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ စြန္႕ထုတ္လိုက္တဲ့ ဘီလီ႐ူဘင္ေတြပါတဲ့ သည္းေျခရည္ေတြ သြားရမယ့္ သည္းေျခလမ္းေၾကာင္းမွာ တစ္ခုခု ပိတ္ေနရင္လည္း အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါမွာပဲ။
ဒီလိုအေၾကာင္းသံုးေၾကာင္းေၾကာင္
အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါရင္
အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါတာကို ေဆးပညာအေခၚအရ ဂြ်န္းဒစ္(စ္) (Jaundice) လို႕ ေခၚပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ဘီလီ႐ူဘင္ (bilirubin) လို႕ ေခၚတဲ့ အဝါဓါတ္မ်ားလာလို႕ ဒီလိုဝါတာပါ။
အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါျဖစ္တဲ့လူနာက "ဆရာ ကြ်န္ေတာ္ အသားေတြဝါေနလို႕ လာျပတာ"လို႕ ေျပာေလ့႐ွိပါတယ္။ ဝါတာ သိပ္မေသခ်ာတဲ့ လူနာေတြမွာဆိုရင္ ေသခ်ာေအာင္ ကြ်န္ေတာ္က ဒီလိုေမးေလ့ရွိပါတယ္။ "ခင္ဗ်ား ဆီး ဘာအေရာင္သြားလဲ"။ အဲဒီလိုေမးလိုက္တဲ့အခါမွာ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ေဆးခန္းထိုင္ရင္ စားပဲြေပၚမွာ လၻၻက္ေျခာက္ အေရာင္ရင့္ရင့္ ခတ္ထားတဲ့ ေရေႏြးၾကမ္းကို ဖန္ခြက္ႀကီးနဲ႕အျပည့္ထည့္ၿပီး ေသာက္ေလ့႐ွိေတာ့ လူနာက အဲဒီ ဖန္ခြက္ႀကီးကို ၾကည့္၊ လက္ညိႈးထိုးၿပီး "ဆီး အေရာင္က ေတာ္ေတာ္ေလးရင့္တယ္၊ ဆရာေသာက္ေနတဲ့ ေရေႏြးၾကမ္းအေရာင္ ေလာက္ပဲ"လို႕ေျဖရင္ ေသခ်ာၿပီ။ ဒီလူနာေတာ့ ဂြ်န္းဒစ္(စ္) ျဖစ္ေနၿပီလို႕ တြက္လို႕ရတယ္။ ဘာလို႕လည္းဆိုေတာ့ လူနာေတြဟာ ဂြၽန္းဒစ္(စ္) ျဖစ္ေနရင္ ဆီးအေရာင္ရင့္ရင့္ႀကီးေတြ သြားေလ့ ႐ွိေတာ့ တစ္ခါတေလ အသားဝါ၊ မဝါ သိပ္မေသခ်ာတဲ့ လူနာေတြမွာ ဆီးအေရာင္ေမးၿပီးေတာ့ အသားဝါ ဟုတ္၊ မဟုတ္ လွမ္းၿပီး ခ်က္ (check) လိုက္ရတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး အသံုးက်တဲ့ ေမးခြန္းပါ။ "ဆရာ ကြ်န္ေတာ့္ ဆီးက ျဖဴၿပီး ၾကည္ေနတာပဲ၊ လံုးဝ မဝါဘူး" ဆိုရင္ေတာ့၊ ဒီလူမွာ ဂြ်န္းဒစ္(စ္) မ႐ွိဘူးလို႕ အၾကမ္းဖ်ဥ္းတြက္လို႕ ရပါတယ္။ အဲလိုဆီးအေရာင္ ေမးၿပီးေတာ့မွ သဘာဝ အလင္းေရာင္ ေကာင္းေကာင္းရတဲ့ ေနရာကို ေခၚသြားၿပီး လူနာ မ်က္လံုးကို ေသခ်ာ ၾကည့္ရတယ္။ မ်က္လံုးက ဝါတာ မေသမခ်ာျဖစ္ေနရင္ လွ်ာကို မ ခိုင္းၿပီး လွ်ာေအာက္ကို ထပ္ၾကည့္ပါတယ္။ ေရာဂါ ျဖစ္ခါစမွာ လူနာ အမ်ားစုဟာ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါတာကို မသိၾကပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ့္ စမ္းသပ္ခန္းထဲကေတာ့ မီးေခ်ာင္း (၈) ေခ်ာင္းထြန္းထားေတာ့ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါကို ထင္ထင္ရွားရွား တစ္ခါတည္း တန္းသိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ျဖစ္မျဖစ္ သိခ်င္ရင္ အလင္းေရာင္ ေကာင္းေကာင္းမွာ မ်က္လံုးကို ေသခ်ာၾကည့္ပါ။ ဆီးအေရာင္ကိုလည္း အလင္းေရာင္ ေကာင္းေကာင္းနဲ႕ ၾကည့္ပါ။ ဒါမွသာ ဂြၽန္းဒစ္(စ္)ျဖစ္ မျဖစ္ ေသခ်ာသိႏိုင္ပါမယ္။
ေနာက္တစ္ခု ေျပာခ်င္တာက အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ တိုင္းပဲ အသည္းေရာင္တာမဟုတ္ဘူး။ ဒီအခ်က္ကို အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြမ်ိဳးစံုေျပာၿပီး ရွင္းျပၿပီးပါၿပီ။ ဒီအပတ္ေတာ့ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ဂြၽန္းဒစ္(စ္)ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ ဘာေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္လဲဆိုတာ ၿခံဳၿပီး ျပန္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒါမွသာ လူနာတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ျဖစ္လာရင္ ဘာေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို စနစ္တက် စဥ္းစားႏိုင္ပါတယ္။ အဲေတာ့မွ လူနာက ဆရာဝန္ကိုျပတဲ့ အခါမွာ ေရာဂါရွာေဖြ စမ္းသပ္စစ္ေဆးဖို႕ လိုအပ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု တင္ျပေပးႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
ဘီလီရူဘင္ အဝါဓါတ္ျဖစ္စဥ္
အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါတာဟာ ေသြးထဲမွာ ဘီလီရူဘင္ အဝါဓါတ္ေတြ မ်ားလို႕ျဖစ္တာဆိုေတာ့ ပထမဦးဆံုး ဘီလီရူဘင္ရဲ႕ ကိုယ္ထဲမွာ ျဖစ္စဥ္ကို နားလည္ဖို႕လိုပါလိမ့္မယ္။
ဘီလီရူဘင္ဆိုတာဟာ ေသြးနီဥေတြ အသက္ႀကီးလာလို႕ဒါမွမဟုတ္ ေရာဂါေၾကာင့္ ပ်က္စီးသြားတဲ့အခါမွာ ေသြးနီဥထဲကေန ေဟမိုဂလိုဘင္ (haemoglobin) ဆိုတာထြက္လာပါတယ္။ ေဟမိုဂလိုဘင္ေတြ ဓါတ္ကြဲ၊ ဓါတ္ပ်က္ျဖစ္သြားတဲ့အခါမွာ ဘီလီရူဘင္ေတြ ထြက္လာပါတယ္။ အဲဒီ ဘီလီရူဘင္ ေတြဟာ အသည္းထဲကို ေရာက္သြားၿပီး အသည္းကေန သည္းေျခရည္ အျဖစ္နဲ႕ သည္းေျခလမ္းေၾကာင္းကေန အူထဲကို စြန္႕ထုတ္ျပစ္ရပါတယ္။ ဒါ ပံုမွန္၊ သာမန္လူေကာင္းတစ္ေယာက္မွာ ေန႕စဥ္ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ဘီလီရူဘင္ သံသရာပါ။
အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ဂြၽန္းဒစ္(စ္) ဘာေၾကာင့္ျဖစ္
ဂြၽန္းဒစ္(စ္)ျဖစ္တာဟာ ဘီလီရူဘင္ အဝါဓါတ္မ်ားလို႕ ျဖစ္တာဆိုေတာ့ အဝါဓါတ္ေတြ ေသြးထဲမွာ ဘာေၾကာင့္ မ်ားလာႏိုင္တယ္ဆိုတာ အဆင့္ဆင့္ စဥ္းစားၾကည့္ၾကရေအာင္။
ပထမဦးဆံုး ျဖစ္ႏိုင္တာကေတာ့ လူတစ္ေယာက္မွာ ေသြးနီဥေတြ အမ်ားႀကီး ေပါက္ကြဲလို႕ ဘီလီရူဘင္ေတြ ပိုထြက္လာရင္ ဂြၽန္းဒစ္(စ္)ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးနီဥေတြ သာမန္ပ်က္စီးႏႈန္းထက္ ပိုၿပီး မ်ားမ်ားပ်က္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါမွန္သမွ်မွာ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ဒုတိယ အေနနဲ႕ကေတာ့ ဘီလီရူဘင္က ပံုမွန္ပဲ ထြက္တယ္၊ အဲဒီပံုမွန္ထြက္တဲ့ အဝါဓါတ္ပမာဏကို အသည္းက စြန္႕ထုတ္မျပစ္ႏိုင္ရင္အဝါဓါတ္ေ
တတိယအခ်က္ကေတာ့ ဘီလီ႐ူဘင္ ထြက္တာလည္း ပံုမွန္၊ အသည္းကလည္း ပံုမွန္ အလုပ္လုပ္တယ္ ထြက္သမွ် ဘီလီ႐ူဘင္ေတြကို ပံုမွန္စြန္႕ထုတ္ျပစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ စြန္႕ထုတ္လိုက္တဲ့ ဘီလီ႐ူဘင္ေတြပါတဲ့ သည္းေျခရည္ေတြ သြားရမယ့္ သည္းေျခလမ္းေၾကာင္းမွာ တစ္ခုခု ပိတ္ေနရင္လည္း အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါမွာပဲ။
ဒီလိုအေၾကာင္းသံုးေၾကာင္းေၾကာင္
သိထားသင့္တဲ့ အသည္းေရာဂါေတြ (အပိုင္း-၁၂)
အသည္းမေကာင္းရင္ ဘာျဖစ္မွာလဲ
အသည္းကို ဒဏ္ရာတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးရရင္ ပထမဆံုး အသည္းေရာင္ၿပီး အသားဝါမယ္၊ အဲဒီ အသည္းေရာင္တဲ့ ေရာဂါေတြအေၾကာင္း ေျပာၿပီးပါၿပီ။ အဲဒီလို အသည္းေရာင္တာကေန တဆင့္တက္ ျပီးသြားေတာ့ အသည္းဒဏ္ရာရတာေပ်ာက္ၿပီး အနာ႐ြတ္က်န္မယ္၊ အသည္းေရာင္တာ ခဏတျဖဳတ္ မဟုတ္ဘဲ ၾကာသြားရင္ အသည္းမွာ အနာ႐ြတ္ေတြထင္ၿပီးရင္း ထင္ေနမွာေပါ့။ အဲဒီလိုနဲ႕ အသည္းတစ္ခုလံုး အနာ႐ြတ္ေတြမ်ားလြန္းရင္ နာတာ႐ွည္ အသည္းေရာဂါေတြျဖစ္တဲ့ အသည္းေျခာက္ေရာဂါ ျဖစ္မွာေပါ့။ အသည္းေျခာက္ရင္ လူတစ္ေယာက္မွာ ဘယ္လိုျဖစ္မွာလဲ၊ ဘာေတြျဖစ္မလဲ၊ ဘာလကၡဏာေတြ ေပၚမလဲ ဆိုတာ ဆက္ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာေတြ
အသည္းေျခာက္ေရာဂါလို႕ေျပာလို႕ လူနာကို အိပ္ရာထဲလဲေနၿပီး ရက္ပိုင္း၊ လပိုင္းအတြင္း ေသမယ္ လို႕ မထင္လိုက္ပါနဲ႕၊ အသည္းဟာ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ဒဏ္ခံႏိုင္ပါတယ္။ အသည္းရဲ႕ သံုးပံုႏွစ္ပံုေလာက္ ပ်က္သြားၿပီး တစ္ပံုေလာက္ေကာင္းေသးရင္ကို သူအလုပ္ေတြသူ ပံုမွန္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ အသည္းေျခာက္ၿပီလုိ႕ ေျပာလိုက္ၿပီး လပိုင္းအတြင္း ေသသြားတဲ့သူ႐ွိသလို၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘာမွမျဖစ္တဲ့ လူေတြလည္း႐ွိပါတယ္။ ဆိုလိုတာက အသည္းေျခာက္တာနဲ႕ အသည္းပ်က္သြားတာက တျခားစီပါ။ ဆရာဝန္က "ခင္ဗ်ား အသည္း ေျခာက္ေနၿပီ" လို႕ေျပာလိုက္လို႕ စိတ္ဓါတ္မက်ပါနဲ႕။ အသည္းကမာၿပီးေျခာက္ေနေတာင္ အသည္းေကာင္း ေကာင္းအလုပ္လုပ္ေနႏိုင္ေသးရင္ သက္တမ္းေစ႕ေနရပါတယ္။ အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ ဗိုက္ကိုဖြင့္ၿပီး ခဲြရင္းနဲ႕ လံုးဝကို ျဗဳတ္ေတြထၿပီး မာေနတဲ့ အသည္းႀကီးကို ဆရာဝန္ကိုယ္တိုင္ မ်က္ေစ့နဲ႕ျမင္ခဲ့ရတယ္။ အဲဒီလို ေသခ်ာေပါက္ အသည္းေျခာက္ေနတဲ့ လူနာေတြေတာင္ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘာမွ မျဖစ္တာကို ေတြ႕ခဲ့ဘူးပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ အသည္းအသားစ (Liver Biopsy) ယူၾကည့္ၿပီး အသည္းေျခာက္တယ္ (Cirrhosis) လို႕ေတြ႕ၿပီး ဘာေရာဂါလကၡဏာမွမျပဘဲ သက္တမ္းေစ့ေနသြားတာလည္း ႀကံဳခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူနာတစ္ေယာက္ကို စမ္းသပ္စစ္ေဆးရင္း အသည္းေျခာက္တာကို ေတြ႕လိုက္တာနဲ႕ လူနာကို ဓခင္ဗ်ားေတာ့ သိပ္ေနရေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူးဓ လို႕မ်ား ေရာင္လို႕ေတာင္ သြားမေျပာလိုက္ပါနဲ႕။ လူတစ္ေယာက္ နဲ႕တစ္ေယာက္ အသည္းေျခာက္တဲ့အေျခအေနေတြ ကြာျခားလြန္းပါတယ္။ အသည္း ဘယ္ေလာက္ ပ်က္ေနၿပီလဲဆိုတာက လူတစ္ေယာက္ ဘာေရာဂါလကၡဏာေတြ ေပၚမလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ေနရမလဲဆိုတာကို အဆံုးအျဖတ္ေပးတာပါ။ ျပန္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အသည္းတစ္ခုလံုးဟာ ေျခာက္ေနေပမယ့္လည္း အသည္းပ်က္တဲ့အဆင့္မေရာက္ေသးရင္၊
အသည္းေျခာက္ၿပီ အသည္းပ်က္ၿပီဆိုရင္
အသည္း မာမယ္၊ ေျခာက္မယ္၊ ၿပီးေတာ့ အသည္း စပ်က္ၿပီဆိုရင္ ေပၚလာမယ့္ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ကို အၾကမ္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့၊
၁။ အေၾကာင္းမဲ့ အေထြေထြက်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္။
၂။ အသားဝါမယ္။
၃။ ေျခေထာက္ေရာင္၊ ဗိုက္ေဖါင္း၊ ေရဖ်င္းစဲြမယ္။
၄။ ေသြးမတိတ္ဘူး။
၅။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာျပႆနာေတြေပၚလာ
၆။ မၾကာ မၾကာ ဖ်ား၊ ေရာဂါပိုးမ်ိဳးစံုဝင္မယ္။
၇။ အေရျပား၊ လက္သည္း စတဲ့ အျပင္ပန္းလကၡဏာေတြ ေပၚလာမယ္။
အသည္းေျခာက္ၿပီး အသည္းပ်က္ရင္ ဒီလို ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေပၚလာႏိုင္တယ္ဆိုတာ အၾကမ္း ေျပာၿပီး လကၡဏာတစ္ခုစီအေၾကာင္းကို ဆက္ေျပာသြားပါမယ္။
၁။ အေၾကာင္းမဲ့ အေထြေထြက်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္
ကြ်န္ေတာ့္တပည့္ ဆရာဝန္မေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕အေမဟာ ဘာေၾကာင့္မွန္းမသိဘဲ ေပါင္ခ်ိန္ ေတြက်တယ္ဆိုၿပီး ေရာဂါ႐ွာတယ္။ လုပ္သင့္တဲ့ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြ အကုန္လုပ္တာပဲ၊ ဘာေရာဂါမွ ႐ွာမေတြ႕ဘူး။ ေသြးေတြစစ္၊ ဓါတ္မွန္ေတြ႐ိုက္နဲ႕၊ ခ်ာခ်ာလည္ေနတာပဲ။ ဆီးခ်ိဳလည္းမဟုတ္၊ တီဘီလည္း မဟုတ္၊ လည္ပင္းႀကီးလည္းမဟုတ္၊ ဘာေရာဂါမွ ႐ွာလို႕မေတြ႕ဘူး။ ေျခာက္လအတြင္းမွာ ေပါင္(၂ဝ)ေလာက္ က်သြားတယ္။ သမီးဆရာဝန္မလည္း စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္နဲ႕ အားေဆးသြင္း၊ အားေဆးထိုး၊ ေဆးတိုက္၊ ဒါပဲ လုပ္စရာ႐ွိတယ္ေလ၊ ေရာဂါကလည္း ႐ွာမေတြ႕ဘူးကိုး။ ၾကည့္ရင္းၾကည့္ရင္းနဲ႕ ႐ုပ္လည္း က်လာတယ္၊ စိတ္လည္းက်တယ္၊ လုပ္စရာလည္းကုန္ေနၿပီ။ အဲဒီလိုနဲ႕ေျခာက္လေလာက္ၾကာေတာ့ အဲဒီ ဆရာဝန္မ အေမဟာ ႐ုတ္တရက္ ေသြးေတြအန္လိုက္ေတာ့ အစာအိမ္ေရာဂါပဲဆိုၿပီး ဗိုက္ကိုခဲြစိတ္ၿပီး ဖြင့္လုိက္ေတာ့မွ အသည္းက လံုးဝကိုေျခာက္ၿပီး က်ံဳ႕ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ လူနာဝိတ္က်ေန တာဟာ အသည္းေျခာက္ေရာဂါေၾကာင့္ပါလားဆိ
အသည္းမေကာင္းရင္ ဘာျဖစ္မွာလဲ
အသည္းကို ဒဏ္ရာတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးရရင္ ပထမဆံုး အသည္းေရာင္ၿပီး အသားဝါမယ္၊ အဲဒီ အသည္းေရာင္တဲ့ ေရာဂါေတြအေၾကာင္း ေျပာၿပီးပါၿပီ။ အဲဒီလို အသည္းေရာင္တာကေန တဆင့္တက္ ျပီးသြားေတာ့ အသည္းဒဏ္ရာရတာေပ်ာက္ၿပီး အနာ႐ြတ္က်န္မယ္၊ အသည္းေရာင္တာ ခဏတျဖဳတ္ မဟုတ္ဘဲ ၾကာသြားရင္ အသည္းမွာ အနာ႐ြတ္ေတြထင္ၿပီးရင္း ထင္ေနမွာေပါ့။ အဲဒီလိုနဲ႕ အသည္းတစ္ခုလံုး အနာ႐ြတ္ေတြမ်ားလြန္းရင္ နာတာ႐ွည္ အသည္းေရာဂါေတြျဖစ္တဲ့ အသည္းေျခာက္ေရာဂါ ျဖစ္မွာေပါ့။ အသည္းေျခာက္ရင္ လူတစ္ေယာက္မွာ ဘယ္လိုျဖစ္မွာလဲ၊ ဘာေတြျဖစ္မလဲ၊ ဘာလကၡဏာေတြ ေပၚမလဲ ဆိုတာ ဆက္ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာေတြ
အသည္းေျခာက္ေရာဂါလို႕ေျပာလို႕ လူနာကို အိပ္ရာထဲလဲေနၿပီး ရက္ပိုင္း၊ လပိုင္းအတြင္း ေသမယ္ လို႕ မထင္လိုက္ပါနဲ႕၊ အသည္းဟာ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ဒဏ္ခံႏိုင္ပါတယ္။ အသည္းရဲ႕ သံုးပံုႏွစ္ပံုေလာက္ ပ်က္သြားၿပီး တစ္ပံုေလာက္ေကာင္းေသးရင္ကို သူအလုပ္ေတြသူ ပံုမွန္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ အသည္းေျခာက္ၿပီလုိ႕ ေျပာလိုက္ၿပီး လပိုင္းအတြင္း ေသသြားတဲ့သူ႐ွိသလို၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘာမွမျဖစ္တဲ့ လူေတြလည္း႐ွိပါတယ္။ ဆိုလိုတာက အသည္းေျခာက္တာနဲ႕ အသည္းပ်က္သြားတာက တျခားစီပါ။ ဆရာဝန္က "ခင္ဗ်ား အသည္း ေျခာက္ေနၿပီ" လို႕ေျပာလိုက္လို႕ စိတ္ဓါတ္မက်ပါနဲ႕။ အသည္းကမာၿပီးေျခာက္ေနေတာင္ အသည္းေကာင္း ေကာင္းအလုပ္လုပ္ေနႏိုင္ေသးရင္ သက္တမ္းေစ႕ေနရပါတယ္။ အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ ဗိုက္ကိုဖြင့္ၿပီး ခဲြရင္းနဲ႕ လံုးဝကို ျဗဳတ္ေတြထၿပီး မာေနတဲ့ အသည္းႀကီးကို ဆရာဝန္ကိုယ္တိုင္ မ်က္ေစ့နဲ႕ျမင္ခဲ့ရတယ္။ အဲဒီလို ေသခ်ာေပါက္ အသည္းေျခာက္ေနတဲ့ လူနာေတြေတာင္ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘာမွ မျဖစ္တာကို ေတြ႕ခဲ့ဘူးပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ အသည္းအသားစ (Liver Biopsy) ယူၾကည့္ၿပီး အသည္းေျခာက္တယ္ (Cirrhosis) လို႕ေတြ႕ၿပီး ဘာေရာဂါလကၡဏာမွမျပဘဲ သက္တမ္းေစ့ေနသြားတာလည္း ႀကံဳခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူနာတစ္ေယာက္ကို စမ္းသပ္စစ္ေဆးရင္း အသည္းေျခာက္တာကို ေတြ႕လိုက္တာနဲ႕ လူနာကို ဓခင္ဗ်ားေတာ့ သိပ္ေနရေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူးဓ လို႕မ်ား ေရာင္လို႕ေတာင္ သြားမေျပာလိုက္ပါနဲ႕။ လူတစ္ေယာက္ နဲ႕တစ္ေယာက္ အသည္းေျခာက္တဲ့အေျခအေနေတြ ကြာျခားလြန္းပါတယ္။ အသည္း ဘယ္ေလာက္ ပ်က္ေနၿပီလဲဆိုတာက လူတစ္ေယာက္ ဘာေရာဂါလကၡဏာေတြ ေပၚမလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ေနရမလဲဆိုတာကို အဆံုးအျဖတ္ေပးတာပါ။ ျပန္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အသည္းတစ္ခုလံုးဟာ ေျခာက္ေနေပမယ့္လည္း အသည္းပ်က္တဲ့အဆင့္မေရာက္ေသးရင္၊
အသည္းေျခာက္ၿပီ အသည္းပ်က္ၿပီဆိုရင္
အသည္း မာမယ္၊ ေျခာက္မယ္၊ ၿပီးေတာ့ အသည္း စပ်က္ၿပီဆိုရင္ ေပၚလာမယ့္ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ကို အၾကမ္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့၊
၁။ အေၾကာင္းမဲ့ အေထြေထြက်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္။
၂။ အသားဝါမယ္။
၃။ ေျခေထာက္ေရာင္၊ ဗိုက္ေဖါင္း၊ ေရဖ်င္းစဲြမယ္။
၄။ ေသြးမတိတ္ဘူး။
၅။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာျပႆနာေတြေပၚလာ
၆။ မၾကာ မၾကာ ဖ်ား၊ ေရာဂါပိုးမ်ိဳးစံုဝင္မယ္။
၇။ အေရျပား၊ လက္သည္း စတဲ့ အျပင္ပန္းလကၡဏာေတြ ေပၚလာမယ္။
အသည္းေျခာက္ၿပီး အသည္းပ်က္ရင္ ဒီလို ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေပၚလာႏိုင္တယ္ဆိုတာ အၾကမ္း ေျပာၿပီး လကၡဏာတစ္ခုစီအေၾကာင္းကို ဆက္ေျပာသြားပါမယ္။
၁။ အေၾကာင္းမဲ့ အေထြေထြက်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္
ကြ်န္ေတာ့္တပည့္ ဆရာဝန္မေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕အေမဟာ ဘာေၾကာင့္မွန္းမသိဘဲ ေပါင္ခ်ိန္ ေတြက်တယ္ဆိုၿပီး ေရာဂါ႐ွာတယ္။ လုပ္သင့္တဲ့ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြ အကုန္လုပ္တာပဲ၊ ဘာေရာဂါမွ ႐ွာမေတြ႕ဘူး။ ေသြးေတြစစ္၊ ဓါတ္မွန္ေတြ႐ိုက္နဲ႕၊ ခ်ာခ်ာလည္ေနတာပဲ။ ဆီးခ်ိဳလည္းမဟုတ္၊ တီဘီလည္း မဟုတ္၊ လည္ပင္းႀကီးလည္းမဟုတ္၊ ဘာေရာဂါမွ ႐ွာလို႕မေတြ႕ဘူး။ ေျခာက္လအတြင္းမွာ ေပါင္(၂ဝ)ေလာက္ က်သြားတယ္။ သမီးဆရာဝန္မလည္း စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္နဲ႕ အားေဆးသြင္း၊ အားေဆးထိုး၊ ေဆးတိုက္၊ ဒါပဲ လုပ္စရာ႐ွိတယ္ေလ၊ ေရာဂါကလည္း ႐ွာမေတြ႕ဘူးကိုး။ ၾကည့္ရင္းၾကည့္ရင္းနဲ႕ ႐ုပ္လည္း က်လာတယ္၊ စိတ္လည္းက်တယ္၊ လုပ္စရာလည္းကုန္ေနၿပီ။ အဲဒီလိုနဲ႕ေျခာက္လေလာက္ၾကာေတာ့ အဲဒီ ဆရာဝန္မ အေမဟာ ႐ုတ္တရက္ ေသြးေတြအန္လိုက္ေတာ့ အစာအိမ္ေရာဂါပဲဆိုၿပီး ဗိုက္ကိုခဲြစိတ္ၿပီး ဖြင့္လုိက္ေတာ့မွ အသည္းက လံုးဝကိုေျခာက္ၿပီး က်ံဳ႕ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ လူနာဝိတ္က်ေန တာဟာ အသည္းေျခာက္ေရာဂါေၾကာင့္ပါလားဆိ
သိထားသင့္တဲ့ အသည္းေရာဂါေတြ (အပိုင္း-၁၃)
(အသည္းေျခာက္ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြ အသည္းပ်က္ၿပီးဘာေတြ ျဖစ္မယ္ဆိုတာ ေျပာေနပါတယ္။)
၂။ အသားဝါမယ္
အသည္းေျခာက္ေရာဂါရဲ႕ အသိသာဆံုး ေရာဂါလကၡဏာကေတာ့ မ်က္လံုးဝါ၊ အသားဝါ၊ ဆီးဝါပဲေပါ့။ အခုေခတ္မွာေတာ့ က်န္းမာေရး ပညာေပး အစီအစဥ္ေတြ၊ စာေစာင္ မဂၢဇင္းေတြ မ်ားလာၿပီး ျပည္သူ လူထုရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အသိပညာေတြ ကလည္း တိုးတက္လာေတာ့ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါၿပီဆိုတာနဲ႕ အသည္းေရာဂါမွန္းတန္းၿပီး သိပါတယ္။ အသည္းပ်က္ၿပီဆိုတာနဲ႕ အဝါဓါတ္ေတြ စြန္႕ထုတ္မပစ္ႏိုင္ေတာ့ ေသြးထဲမွာ အဝါဓါတ္ေတြ တက္လာၿပီး မ်က္လံုး၊ အသား ဆီးေတြ အားလံုး ဝါေတာ့တာေပါ့။ အသည္း ပ်က္တာဟာ ခဏတျဖဳတ္မဟုတ္ပဲ အသည္းေျခာက္လို႕ ျဖစ္တာဆိုရင္ မ်က္လံုးဝါတာဟာ ျပန္မေပ်ာက္ေတာ့ဘူး။ အၿမဲတန္း မ်က္လံုး ဝါတာတာေလး ရွိေနေတာ့မွာ။
၃။ ေျခေထာက္ေရာင္၊ ဗိုက္ေဖာင္း၊ ေရဖ်ဥ္းစြဲမယ္။
အသည္းေျခာက္ေရာဂါျဖစ္ေနရာကေန အသည္းစပ်က္ၿပီဆိုရင္ ကိုယ္ထဲမွာ အငန္ဓါတ္ျဖစ္တဲ့ ဆိုဒီယမ္ေတြ မ်ားလာၿပီး ေျခဖမိုးေလးေတြ စေရာင္မယ္။ ေနာက္ေျခေထာက္ တစ္ခုလံုးေရာင္လာၿပီး ညိဳ့သက်ည္းေပၚ ႏွိပ္ၾကည့္ရင္ ခ်ိဳင့္သြားမယ္။ အဲဒီထက္မွ ပိုဆိုးလာရင္ ဗိုက္ထဲမွာ ေရဝင္ၿပီး ေရဖ်ဥ္းစြဲလို႕ ဗိုက္ႀကီး ေဖာင္းလာမယ္။
ေျခေထာက္ နည္းနည္းေရာင္ရင္ အသည္းေျခာက္တာနဲ႕ ေက်ာက္ကပ္နဲ႕လည္း လြဲတတ္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ေရာင္တယ္၊ ေဖာတယ္ဆိုတာကို ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႕ လူအမ်ားစုက ထင္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ့္အေတြ႕အႀကံဳကို ေျပာရရင္ေတာ့ ေျခေထာက္ေရာင္တဲ့ လူနာ အမ်ားစုဟာ အသည္းေျခာက္တဲ့ သူေတြပါ။ ေျခေထာက္ေရာင္တာ၊ ေဖာတာဟာ အဓိကအားျဖင့္ အသည္းေျခာက္လို႕ ျဖစ္တာပါ။
တစ္ခါတေလ ေရာက္ေတာ့လည္း အသည္းေျခာက္ေရာဂါဟာ ေျခေထာက္ေရာင္တာက မစပဲ ေရဖ်ဥ္းစြဲတာက စတတ္ပါတယ္။ လူၾကည့္ေတာ့လည္း အေကာင္းႀကီး ဗိုက္ေလးေဖာင္းလို႕ ဆိုေတာ့ ရုတ္တရက္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ဆိုရင္ ေရဖ်ဥ္းရွိလို႕ ဗိုက္ေဖာင္းတာနဲ႕ ကိုယ္ဝန္နဲ႕ေတာင္ လြဲတက္ပါတယ္။
တစ္ခါက ေဆးရံုႀကီးဌာနတစ္ခုက အလုပ္သမား အမ်ိဳးသမီးဝန္ထမ္း ခပ္ငယ္ငယ္တစ္ေယာက္ဟာ ဗိုက္ေလး ေဖာင္းေဖာင္းလာပါတယ္။ ဒီကေလးမေလးကလည္း လက္ထပ္ထားတာ သိပ္မၾကာေသးေတာ့ သူ႕ဌာနက လူေတြက "ဒီေကာင္မေလးေတာ့ ကိုယ္ဝန္ရၿပီ" ဆိုၿပီးေတာ့ သေဘာက်ၾကနဲ႕ ေနာက္ၾက၊ ေျပာင္ၾက၊ ေနာက္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ ဗိုက္သိပ္တင္းလာေတာ့မွ ကြၽန္ေတာ့္ဆီကို ေရာက္လာပါတယ္။ စမ္းသပ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့မွ သူတို႕ ထင္ထားတဲ့ ကိုယ္ဝန္မဟုတ္ဘဲ ေရဖ်ဥ္းျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရဖ်ဥ္းစြဲတာဟာ ကိုယ္ဝန္တို႕၊ ဝၿပီး ဗိုက္စူတာတို႕နဲ႕ လြဲတတ္ပါတယ္လို႕ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ေရဖ်ဥ္းစြဲ ျဖစ္ခါစ အေနအထားမ်ိဳးမွာ ဂရုတစိုက္ ေသေသခ်ာခ်ာမၾကည့္ဘူးဆိုရင္ ဒီ့အျပင္ ဗိုက္ေဖာင္းတာေတြနဲ႕ လြဲတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗိုက္ေလး နည္းနည္း စူလာရင္ ေရဖ်ဥ္းမ်ား ျဖစ္မလားဆိုတဲ့ သတိေလး ရွိၾကပါ။
ဒီေနရာမွာ ေရာင္တာ၊ ေရဖ်ဥ္းစြဲတာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး အထူးသတိေပးခ်င္တာတစ္ခုကေတာ့ ႏြယ္ခ်ိဳဟာ ေရဖ်ဥ္းျဖစ္တတ္ပါတယ္ဆိုဒါပါပဲ။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ႏြယ္ခ်ိဳဟာ ကိုယ္ထဲမွာ ဆိုိဒီယမ္ဓါတ္ မ်ားေစတာေၾကာင့္ပါ။ ႏြယ္ခ်ိဳစားလိုက္ရင္ ဆိုဒီယမ္ဓါတ္ဟာ ကိုယ္ထဲက မထြက္ေတာ့ပါဘူး။ ႏြယ္ခ်ိဳပါႏိုင္တာေတြကေတာ့ လွ်က္ဆား၊ လွ်ာပြတ္ေဆး၊ ဇီးထုပ္၊ အခ်ဥ္ထုပ္၊ ဟိုအရြက္၊ ဒီအျမစ္ေတြနဲ႕ ေဖၚထားတဲ့ ေဆးၿမီးတိုေတြပါ။ အသည္းေျခာက္တဲ့ လူနာတစ္ေယာက္ဟာ ေဆးခန္းမွာ မွန္မွန္ လာျပေနရာ ကေန ရုတ္တရက္ ဗိုက္ေဖာင္းၿပီး ေရဖ်ဥ္းႀကီး စြဲလာရင္ ဒီလူနာေတာ့ ႏြယ္ခ်ိဳပါတဲ့ ေဆးၿမီးတို တစ္ခုခု စားလိုက္ၿပီသာ တြက္ေတာ့။ ႏြယ္ခ်ိဳဟာ အဲဒီေလာက္ေတာင္ ဆိုးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏြယ္ခ်ိဳက အသည္းေျခာက္တဲ့ လူေတြနဲ႕ မတည့္ဘူးလို႕ ေျပာလိုက္ပါရေစ။ ေရဖ်ဥ္းျဖစ္ေစတတ္တဲ့ ေနာက္ထပ္ အစားအစာ တစ္ခုကေတာ့ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႕ပါ။ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႕ဆိုိတာကလည္း ဆိုဒီယမ္ပါေတာ့ ဆိုင္ေတြကေန အျပင္စာေတြ ခဏခဏ ဝယ္စားရင္လည္း၊ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႕ေတြ ပါၿပီး ဗိုုက္ႀကီး ေဖာင္းလာတတ္ပါတယ္။ အသည္းသမားေတြ၊ အခ်ိဳမႈန္႕နဲ႕ မတည့္ပါ။
ေရဖ်ဥ္းစြဲ၊ ေဖာေရာင္ျဖစ္တတ္တာ ေနာက္တစ္မ်ိဳးကေတာ့ ဆိုဒီယမ္ဓါတ္မ်ားတဲ့ ေဆာ္ဒါမႈန္႕ ပါတာေတြ စားမိလို႕ပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာေတြကလည္း ေဆာ္ဒါပါတဲ့ အစားအစာေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး စားၾကတယ္။ ေဆာ္ဒါကို အစားအေသာက္ေတြ ပြေအာင္သံုးၾကတာ။ အဲဒီေတာ့ ေဆာ္ဒါပါတဲ့ အစားအစာ ေတြကို စားလိုက္ေတာ့ ေဆာ္ဒါေတြ ကိုယ္ထဲေရာက္သြားၿပီး ဗိုက္ႀကီးလည္း ပြလာေတာ့တာေပါ့။ ေဆာ္ဒါမႈန္႕ သံုးထားတဲ့ အစားအစာ တခ်ိဳ႕ကို ေျပာပါဆိုရင္ နံျပား၊ အီၾကာေကြး၊ ဘူးသီးေၾကာ္၊ ၾကက္သြန္ေၾကာ္၊ စတဲ့ အေၾကာ္ေတြ၊ ေခါက္ဆြဲ၊ ေပါင္မုန္႕၊ ဘီစကစ္မုန္႕၊ ကိတ္မုန္႕ေပါ့။ ဒီ့အျပင္လည္း ေဆာ္ဒါပါတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္။ ဒီလိုေရာင္တတ္၊ ေဖာတတ္တာေၾကာင့္ ေဆာ္ဒါဟာလည္း အသည္းနဲ႕ မတည့္ပါဘူး။
ျမန္မာေတြ ေန႕စဥ္ ထမင္းစားတာမွာ မကင္းႏုိင္တဲ့၊ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငံျပာရည္ေတြဟာလည္း အသည္းေျခာက္တဲ့ လူနာတစ္ေယာက္အတြက္ ေဖာဘို႕၊ ေရာင္ဘို႕၊ ေရဖ်ဥ္းစြဲဖို႕ အတြက္ ေတာ္ေတာ္ကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြပါ။ အထူးသျဖင့္ ကြၽန္ေတာ့္လူနာေတြ ငါးပိရည္ကိုေရွာင္ဖို႕ ေတာ္ေတာ္ေလး အခက္အခဲေတြ႕ၾကပါတယ္။ ေျခေထာက္ေရာင္၊ ေရဖ်ဥ္းစြဲေနလည္း ငါးပိရည္ေလးေတာ့ စားလိုက္ခ်င္ေသးတာပဲ။
မွတ္သားဖို႕
- ေျခေထာက္ေရာင္တာ၊ ေဖာတာဟာ အဓိက အသည္းေျခာက္လို႕ ျဖစ္တာပါ။
- ဗိုက္ေလးစူၿပီဆိုတာနဲ႕ ေရဖ်ဥ္းျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ မေမ့ပါနဲ႕။
- အသည္းေျခာက္တဲ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ ႏြယ္ခ်ိဳ၊ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႕၊ ေဆာ္ဒါမႈန္႕၊ ငါးပိရည္ေတြ စားရင္ ေရဖ်ဥ္းစြဲ၊ ေျခေထာက္ေဖာတာ ပိုၿပီး ျဖစ္လြယ္ပါတယ္။
(အသည္းေျခာက္ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြ အသည္းပ်က္ၿပီးဘာေတြ ျဖစ္မယ္ဆိုတာ ေျပာေနပါတယ္။)
၂။ အသားဝါမယ္
အသည္းေျခာက္ေရာဂါရဲ႕ အသိသာဆံုး ေရာဂါလကၡဏာကေတာ့ မ်က္လံုးဝါ၊ အသားဝါ၊ ဆီးဝါပဲေပါ့။ အခုေခတ္မွာေတာ့ က်န္းမာေရး ပညာေပး အစီအစဥ္ေတြ၊ စာေစာင္ မဂၢဇင္းေတြ မ်ားလာၿပီး ျပည္သူ လူထုရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အသိပညာေတြ ကလည္း တိုးတက္လာေတာ့ အသားဝါ၊ မ်က္လံုးဝါၿပီဆိုတာနဲ႕ အသည္းေရာဂါမွန္းတန္းၿပီး သိပါတယ္။ အသည္းပ်က္ၿပီဆိုတာနဲ႕ အဝါဓါတ္ေတြ စြန္႕ထုတ္မပစ္ႏိုင္ေတာ့ ေသြးထဲမွာ အဝါဓါတ္ေတြ တက္လာၿပီး မ်က္လံုး၊ အသား ဆီးေတြ အားလံုး ဝါေတာ့တာေပါ့။ အသည္း ပ်က္တာဟာ ခဏတျဖဳတ္မဟုတ္ပဲ အသည္းေျခာက္လို႕ ျဖစ္တာဆိုရင္ မ်က္လံုးဝါတာဟာ ျပန္မေပ်ာက္ေတာ့ဘူး။ အၿမဲတန္း မ်က္လံုး ဝါတာတာေလး ရွိေနေတာ့မွာ။
၃။ ေျခေထာက္ေရာင္၊ ဗိုက္ေဖာင္း၊ ေရဖ်ဥ္းစြဲမယ္။
အသည္းေျခာက္ေရာဂါျဖစ္ေနရာကေန အသည္းစပ်က္ၿပီဆိုရင္ ကိုယ္ထဲမွာ အငန္ဓါတ္ျဖစ္တဲ့ ဆိုဒီယမ္ေတြ မ်ားလာၿပီး ေျခဖမိုးေလးေတြ စေရာင္မယ္။ ေနာက္ေျခေထာက္ တစ္ခုလံုးေရာင္လာၿပီး ညိဳ့သက်ည္းေပၚ ႏွိပ္ၾကည့္ရင္ ခ်ိဳင့္သြားမယ္။ အဲဒီထက္မွ ပိုဆိုးလာရင္ ဗိုက္ထဲမွာ ေရဝင္ၿပီး ေရဖ်ဥ္းစြဲလို႕ ဗိုက္ႀကီး ေဖာင္းလာမယ္။
ေျခေထာက္ နည္းနည္းေရာင္ရင္ အသည္းေျခာက္တာနဲ႕ ေက်ာက္ကပ္နဲ႕လည္း လြဲတတ္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ေရာင္တယ္၊ ေဖာတယ္ဆိုတာကို ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႕ လူအမ်ားစုက ထင္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ့္အေတြ႕အႀကံဳကို ေျပာရရင္ေတာ့ ေျခေထာက္ေရာင္တဲ့ လူနာ အမ်ားစုဟာ အသည္းေျခာက္တဲ့ သူေတြပါ။ ေျခေထာက္ေရာင္တာ၊ ေဖာတာဟာ အဓိကအားျဖင့္ အသည္းေျခာက္လို႕ ျဖစ္တာပါ။
တစ္ခါတေလ ေရာက္ေတာ့လည္း အသည္းေျခာက္ေရာဂါဟာ ေျခေထာက္ေရာင္တာက မစပဲ ေရဖ်ဥ္းစြဲတာက စတတ္ပါတယ္။ လူၾကည့္ေတာ့လည္း အေကာင္းႀကီး ဗိုက္ေလးေဖာင္းလို႕ ဆိုေတာ့ ရုတ္တရက္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ဆိုရင္ ေရဖ်ဥ္းရွိလို႕ ဗိုက္ေဖာင္းတာနဲ႕ ကိုယ္ဝန္နဲ႕ေတာင္ လြဲတက္ပါတယ္။
တစ္ခါက ေဆးရံုႀကီးဌာနတစ္ခုက အလုပ္သမား အမ်ိဳးသမီးဝန္ထမ္း ခပ္ငယ္ငယ္တစ္ေယာက္ဟာ ဗိုက္ေလး ေဖာင္းေဖာင္းလာပါတယ္။ ဒီကေလးမေလးကလည္း လက္ထပ္ထားတာ သိပ္မၾကာေသးေတာ့ သူ႕ဌာနက လူေတြက "ဒီေကာင္မေလးေတာ့ ကိုယ္ဝန္ရၿပီ" ဆိုၿပီးေတာ့ သေဘာက်ၾကနဲ႕ ေနာက္ၾက၊ ေျပာင္ၾက၊ ေနာက္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ ဗိုက္သိပ္တင္းလာေတာ့မွ ကြၽန္ေတာ့္ဆီကို ေရာက္လာပါတယ္။ စမ္းသပ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့မွ သူတို႕ ထင္ထားတဲ့ ကိုယ္ဝန္မဟုတ္ဘဲ ေရဖ်ဥ္းျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရဖ်ဥ္းစြဲတာဟာ ကိုယ္ဝန္တို႕၊ ဝၿပီး ဗိုက္စူတာတို႕နဲ႕ လြဲတတ္ပါတယ္လို႕ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ေရဖ်ဥ္းစြဲ ျဖစ္ခါစ အေနအထားမ်ိဳးမွာ ဂရုတစိုက္ ေသေသခ်ာခ်ာမၾကည့္ဘူးဆိုရင္ ဒီ့အျပင္ ဗိုက္ေဖာင္းတာေတြနဲ႕ လြဲတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗိုက္ေလး နည္းနည္း စူလာရင္ ေရဖ်ဥ္းမ်ား ျဖစ္မလားဆိုတဲ့ သတိေလး ရွိၾကပါ။
ဒီေနရာမွာ ေရာင္တာ၊ ေရဖ်ဥ္းစြဲတာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး အထူးသတိေပးခ်င္တာတစ္ခုကေတာ့ ႏြယ္ခ်ိဳဟာ ေရဖ်ဥ္းျဖစ္တတ္ပါတယ္ဆိုဒါပါပဲ။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ႏြယ္ခ်ိဳဟာ ကိုယ္ထဲမွာ ဆိုိဒီယမ္ဓါတ္ မ်ားေစတာေၾကာင့္ပါ။ ႏြယ္ခ်ိဳစားလိုက္ရင္ ဆိုဒီယမ္ဓါတ္ဟာ ကိုယ္ထဲက မထြက္ေတာ့ပါဘူး။ ႏြယ္ခ်ိဳပါႏိုင္တာေတြကေတာ့ လွ်က္ဆား၊ လွ်ာပြတ္ေဆး၊ ဇီးထုပ္၊ အခ်ဥ္ထုပ္၊ ဟိုအရြက္၊ ဒီအျမစ္ေတြနဲ႕ ေဖၚထားတဲ့ ေဆးၿမီးတိုေတြပါ။ အသည္းေျခာက္တဲ့ လူနာတစ္ေယာက္ဟာ ေဆးခန္းမွာ မွန္မွန္ လာျပေနရာ ကေန ရုတ္တရက္ ဗိုက္ေဖာင္းၿပီး ေရဖ်ဥ္းႀကီး စြဲလာရင္ ဒီလူနာေတာ့ ႏြယ္ခ်ိဳပါတဲ့ ေဆးၿမီးတို တစ္ခုခု စားလိုက္ၿပီသာ တြက္ေတာ့။ ႏြယ္ခ်ိဳဟာ အဲဒီေလာက္ေတာင္ ဆိုးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏြယ္ခ်ိဳက အသည္းေျခာက္တဲ့ လူေတြနဲ႕ မတည့္ဘူးလို႕ ေျပာလိုက္ပါရေစ။ ေရဖ်ဥ္းျဖစ္ေစတတ္တဲ့ ေနာက္ထပ္ အစားအစာ တစ္ခုကေတာ့ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႕ပါ။ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႕ဆိုိတာကလည္း ဆိုဒီယမ္ပါေတာ့ ဆိုင္ေတြကေန အျပင္စာေတြ ခဏခဏ ဝယ္စားရင္လည္း၊ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႕ေတြ ပါၿပီး ဗိုုက္ႀကီး ေဖာင္းလာတတ္ပါတယ္။ အသည္းသမားေတြ၊ အခ်ိဳမႈန္႕နဲ႕ မတည့္ပါ။
ေရဖ်ဥ္းစြဲ၊ ေဖာေရာင္ျဖစ္တတ္တာ ေနာက္တစ္မ်ိဳးကေတာ့ ဆိုဒီယမ္ဓါတ္မ်ားတဲ့ ေဆာ္ဒါမႈန္႕ ပါတာေတြ စားမိလို႕ပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာေတြကလည္း ေဆာ္ဒါပါတဲ့ အစားအစာေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး စားၾကတယ္။ ေဆာ္ဒါကို အစားအေသာက္ေတြ ပြေအာင္သံုးၾကတာ။ အဲဒီေတာ့ ေဆာ္ဒါပါတဲ့ အစားအစာ ေတြကို စားလိုက္ေတာ့ ေဆာ္ဒါေတြ ကိုယ္ထဲေရာက္သြားၿပီး ဗိုက္ႀကီးလည္း ပြလာေတာ့တာေပါ့။ ေဆာ္ဒါမႈန္႕ သံုးထားတဲ့ အစားအစာ တခ်ိဳ႕ကို ေျပာပါဆိုရင္ နံျပား၊ အီၾကာေကြး၊ ဘူးသီးေၾကာ္၊ ၾကက္သြန္ေၾကာ္၊ စတဲ့ အေၾကာ္ေတြ၊ ေခါက္ဆြဲ၊ ေပါင္မုန္႕၊ ဘီစကစ္မုန္႕၊ ကိတ္မုန္႕ေပါ့။ ဒီ့အျပင္လည္း ေဆာ္ဒါပါတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္။ ဒီလိုေရာင္တတ္၊ ေဖာတတ္တာေၾကာင့္ ေဆာ္ဒါဟာလည္း အသည္းနဲ႕ မတည့္ပါဘူး။
ျမန္မာေတြ ေန႕စဥ္ ထမင္းစားတာမွာ မကင္းႏုိင္တဲ့၊ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငံျပာရည္ေတြဟာလည္း အသည္းေျခာက္တဲ့ လူနာတစ္ေယာက္အတြက္ ေဖာဘို႕၊ ေရာင္ဘို႕၊ ေရဖ်ဥ္းစြဲဖို႕ အတြက္ ေတာ္ေတာ္ကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြပါ။ အထူးသျဖင့္ ကြၽန္ေတာ့္လူနာေတြ ငါးပိရည္ကိုေရွာင္ဖို႕ ေတာ္ေတာ္ေလး အခက္အခဲေတြ႕ၾကပါတယ္။ ေျခေထာက္ေရာင္၊ ေရဖ်ဥ္းစြဲေနလည္း ငါးပိရည္ေလးေတာ့ စားလိုက္ခ်င္ေသးတာပဲ။
မွတ္သားဖို႕
- ေျခေထာက္ေရာင္တာ၊ ေဖာတာဟာ အဓိက အသည္းေျခာက္လို႕ ျဖစ္တာပါ။
- ဗိုက္ေလးစူၿပီဆိုတာနဲ႕ ေရဖ်ဥ္းျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ မေမ့ပါနဲ႕။
- အသည္းေျခာက္တဲ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ ႏြယ္ခ်ိဳ၊ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႕၊ ေဆာ္ဒါမႈန္႕၊ ငါးပိရည္ေတြ စားရင္ ေရဖ်ဥ္းစြဲ၊ ေျခေထာက္ေဖာတာ ပိုၿပီး ျဖစ္လြယ္ပါတယ္။
သိထားသင့္တဲ့ အသည္းေရာဂါေတြ (အပိုင္း-၁၅)
(အသည္းေျခာက္ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြ အသည္းပ်က္ၿပီးဘာေတြ ျဖစ္မယ္ဆိုတာ ေျပာေနပါတယ္။)
၅။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြ ေပၚမယ္ (Hepatic Encepphaliopathy)
လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အေတာ္ၾကာက လူနာတစ္ေယာက္ဟာ စိတ္ေတြ ဂေရာက္ဂယက္ျဖစ္ၿပီး စိတ္ေရာဂါကု ေဆးရံုကို ေရာက္သြားပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ကို လွ်ပ္စစ္စီးၿပီးကု၊ စိတ္ေရာဂါေဆးေတြနဲ႕ ကု၊ အဲဒီလိုကုေလ ပိုဆိုးေလျဖစ္ၿပီး ေနာက္ဆံုး ေရဖ်ဥ္းဝင္၊ မ်က္စိဝါလာေတာ့မွ အသည္းေရာဂါမွန္းသိၿပီး ကြၽန္ေတာ့္ဆီကို ေရာက္လာပါတယ္။ အသည္းေျခာက္ရင္ အဲဒီလို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေရာဂါလကၡဏာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးႀကီးေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလေရာက္ေတာ့လည္း သိပ္ဆိုးဆိုးၾကီးမဟုတ္ပဲ ေန႕စဥ္ ျပဳမူလုပ္ေဆာင္ တာေတြ မသိမသာေလး လြဲမယ္၊ သတိေတြေမ့၊ ေန႕နဲ႕ည အိပ္တာေတြေျပာင္းျပန္ ျဖစ္သလို ဟာမ်ိဳးေလး ေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေျပာတာဆိုတာေတြနဲ႕ ဟိုနည္းနည္း၊ ဒီနည္းနည္း လြဲတတ္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ အသည္းပ်က္တာနဲ႕ စိတ္ေရာဂါ လြဲေတာ့တာပဲ။
ဒီလို အသည္းမေကာင္းလို႕ အသည္းေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ကို ထိခိုက္ၿပီး စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာေတြ ေပၚလာတာကို ဟက္ပက္တစ္ အင္ဆက္ဖက္လိုပက္သီ (Hepatic Enchephalopathy) လို႕ ေခၚပါတယ္။ ဟက္ပက္တစ္ (Hepatic) ဆိုတာ အသည္းေၾကာင့္၊ အင္ဆက္ဖက္လို (Enchepalo) ဆိုတာ ဦးေႏွာက္၊ ပက္သီ (Pathy) ဆိုတာ ေရာဂါလို႕ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ အားလံုးေပါင္းၿပီး ဟက္ပက္တစ္ အင္ဆက္ဖက္လိုပက္သီလို႕ ေျပာလိုက္ေတာ့ အသည္းေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ေရာဂါ ရတယ္လို႕ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ အသည္းေျခာက္ေရာဂါသည္ေတြမွာ ဘာလို႕ ဒီလို အင္ဆက္ဖက္လိုပက္သီျဖစ္ၿပီး စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာေတြ ေပၚလာရတာလည္း ဆိုေတာ့ အသည္းမေကာင္းဘူးဆိုတာနဲ႕ လူ႕ကိုယ္ထဲမွာ အမိုးနီးယား ဓါတ္ေတြမ်ားလာၿပီး အမိုးနီးယားေတြ ဦးေႏွာက္ကို ထိလို႕ စိတ္ေတြ ေဖာက္တာပါ။ ဘယ္လိုျဖစ္လို႕ အသည္းမေကာင္းရင္ အမိုးနီးယားေတြမ်ားရတာလည္း ဆိုတာကို ဆက္ရွင္းျပသြားပါမယ္။
ကြၽန္ေတာ္တို႕ဟာ ေန႕စဥ္ ပရိုတိန္းေတြကို စားေနၾကပါတယ္။ ပရိုတိန္းဆိုတာကေတာ့ အသား၊ ငါး၊ ႏို႕၊ ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥနဲ႕ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးလို ဟာေတြကို ေခၚတာေပါ့။ အဲဒီ စားလိုက္တဲ့ ပရိုတိန္းေတြဟာ အူထဲကို ေရာက္သြားရင္ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြနဲ႕ ေတြ႕ၿပီး အမိုးနီးယား (Ammonia) ဆိုတဲ့ ဓါတ္ထြက္လာတယ္။ အူထဲက ထြက္လာတဲ့ အမိုးနီးယားေတြဟာ ေသြးျပန္ေၾကာက တစ္ဆင့္ အသည္းထဲကို ေရာက္လာပါတယ္။ အမိုးနီးယားေတြဟာ လူအတြက္ေကာင္းက်ိဳးမေပးဘဲ အႏၲရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသည္းဟာ သူ႕ထဲေရာက္လာတဲ့ အဆိပ္အေတာက္ေတြကို ေခ်ဖ်က္ဖို႕ တာဝန္ရွိေတာ့ ပံုမွန္အတိုင္းဆိုရင္ အသည္းထဲကို ဝင္လာတဲ့ အမိုးနီးယားေတြကို ယူရီးယား (Urea) အျဖစ္ေျပာင္းပစ္လိုက္ၿပီး ေက်ာက္ကပ္ကတစ္ဆင့္ ဆီးထဲကေန ထုတ္ပစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ဆီးသြားရင္ စူးရွရွနဲ႕ မႊန္ေနေအာင္ နံတာဟာ ဆီးထဲမွာ ပါတဲ့ အမိုးနီးယား၊ ယူရီးယားေတြေၾကာင့္ပဲ။ မေကာင္းတာေတြကို စြန္႕ပစ္တာေပါ့။
ျပန္ေျပာရရင္ေတာ့ လူေကာင္းတစ္ေယာက္ရဲ႕ ပံုမွန္အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အသည္းဟာ လူ႕ကိုယ္ထဲမွာ ေန႕စဥ္ထြက္ေနတဲ့ အမိုးနီးယားေတြကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း ေခ်ဖ်က္ၿပီး ယူရီးယားအျဖစ္နဲ႕ ဆီးထဲကတစ္ဆင့္ စြန္႕ထုတ္ပစ္ေနရပါတယ္။ အသည္းေျခာက္တယ္၊ အသည္းမေကာင္းေတာ့ဘူးဆိုတာနဲ႕ ဒီ အမိုးနီးယားဓါတ္ ေတြကို အသည္းက ရွင္းမပစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီမွာတင္ ေသြးထဲ အမိုးနီးယားေတြ လွ်ံတက္လာၿပီး လူကို ဒုကၡေပးေတာ့တာေပါ့။ အမိုးနီးယားရဲ႕ ဒဏ္ကို အဓိကခံရတာကေတာ့ ဦးေႏွာက္ပါပဲ။ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ ရွိတဲ့ အာရံုေၾကာဆဲလ္ေလးေတြဟာ အမိုးနီးယားနဲ႕ ေတြ႕တာနဲ႕ ေကာင္းေကာင္းအလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ
ပရိုတိန္းေတြ မ်ားမ်ားစားမယ္၊ ဥပမာေျပာရရင္ ၾကက္ဥ အကာေတြ မ်ားမ်ားစားတာဟာ အသည္းသမားေတြ အတြက္ ေကာင္းတယ္လို႕ အမ်ားက ယူဆလက္ခံထားၾကပါတယ္။ ဒါဟာ မွန္သင့္သေလာက္မွန္ပါတယ္။ အကုန္ မမွန္ပါဘူး။ ဘာလို႕လည္းဆိုေတာ့ အသည္းေျခာက္ၿပီး အသည္းက ေကာင္းေကာင္းအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ လူေတြ အတြက္ေတာ့ ပရိုတိန္းမ်ားမ်ားစားေပးတာဟာ ေကာင္းပါတယ္။ ပရိုတိန္းဟာ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အက်ိဳးျပဳမယ္။ ပရိုတိန္းက တစ္ဆင့္ ထြက္လာတဲ့ အမိုးနီးယားေတြကိုလည္း ဘယ္ေလာက္ပဲ ပိုထြက္လာထြက္လာ ေကာင္းေကာင္းအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အသည္းက အကုန္လံုး ေခ်ဖ်က္ပစ္မယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ အမိုးနီးယားက လူအတြက္ ဘာအႏၲရာယ္မွ မသက္ေရာက္ႏိုင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္လို႕ အသည္းလည္းေျခာက္တယ၊္ အသည္းလည္းပ်က္ေနတယ္ဆိုတဲ့ လူေရာက္ေတာ့ ပရိုတိန္း မ်ားမ်ားစားတာနဲ႕ အမိုးနီးယားမ်ားမ်ားထြက္လာမယ္။ အသည္းက မေကာင္းေတာ့ ပိုထြက္လာတဲ့ အမိုးနီးယားေတြကို မဖ်က္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဦးေႏွာက္ကိုထိေရာ။ စိတ္ေတြ မမွန္ေတာ့ပဲ စိတ္ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ေပၚမွာေပါ့။ ဟက္ပက္တစ္ အင္ဆက္ဖက္လိုပက္သီ ျဖစ္ၿပီေပါ့။ အဲဒါေၾကာင့္ အသည္းမေကာင္းရင္ ပရိုတိန္းမ်ားမ်ားစားရမယ္ဆိုတာ မဟုတ္ဘူး။ အသည္းေျခာက္ၿပီး အသည္းပ်က္ ေနရင္ ပရိုတိန္းေတာင္ ေလွ်ာ့ေကြၽးရတယ္။ အသည္းအေျခအေန သိပ္ၿပီး ဆိုးလာမယ္၊ မ်က္လံုးေတြ ဝါထိန္ေနမယ္၊ ေရဖ်ဥ္းေတြစြဲမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပရိုတိန္းဓါတ္ ပါတာေတြကို လံုးဝ ေရွာင္မွျဖစ္ပါမယ္။
မွတ္သားဖို႕
- အသည္းေျခာက္ရင္၊ အသည္းမေကာင္းရင္၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စိတ္ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ေပၚလာမယ္။
- တစ္ခါတေလ အသည္းေျခာက္ေရာဂါေၾကာင့္ ေပၚလာတဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာေတြကို တကယ့္ စိတ္ေရာဂါနဲ႕ လြဲမွားႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလို လြဲၿပီး စိတ္ေရာဂါလိုကုမိရင္ အသည္းကို ထိခိုက္ၿပီး အသည္းေရာဂါပိုဆိုးႏိုင္ပါတယ္။
- အသည္းေရာဂါျဖစ္တိုင္း ပရိုတိန္းအမ်ားႀကီး ေကြၽးရမယ္ဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။
- အသည္းမေကာင္းရင္၊ အလုပ္မလုပ္ရင္၊ ပရိုတိန္းေလွ်ာ့ေကြၽးပါ။
(အသည္းေျခာက္ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြ အသည္းပ်က္ၿပီးဘာေတြ ျဖစ္မယ္ဆိုတာ ေျပာေနပါတယ္။)
၅။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြ ေပၚမယ္ (Hepatic Encepphaliopathy)
လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အေတာ္ၾကာက လူနာတစ္ေယာက္ဟာ စိတ္ေတြ ဂေရာက္ဂယက္ျဖစ္ၿပီး စိတ္ေရာဂါကု ေဆးရံုကို ေရာက္သြားပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ကို လွ်ပ္စစ္စီးၿပီးကု၊ စိတ္ေရာဂါေဆးေတြနဲ႕ ကု၊ အဲဒီလိုကုေလ ပိုဆိုးေလျဖစ္ၿပီး ေနာက္ဆံုး ေရဖ်ဥ္းဝင္၊ မ်က္စိဝါလာေတာ့မွ အသည္းေရာဂါမွန္းသိၿပီး ကြၽန္ေတာ့္ဆီကို ေရာက္လာပါတယ္။ အသည္းေျခာက္ရင္ အဲဒီလို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေရာဂါလကၡဏာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးႀကီးေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလေရာက္ေတာ့လည္း သိပ္ဆိုးဆိုးၾကီးမဟုတ္ပဲ ေန႕စဥ္ ျပဳမူလုပ္ေဆာင္ တာေတြ မသိမသာေလး လြဲမယ္၊ သတိေတြေမ့၊ ေန႕နဲ႕ည အိပ္တာေတြေျပာင္းျပန္ ျဖစ္သလို ဟာမ်ိဳးေလး ေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေျပာတာဆိုတာေတြနဲ႕ ဟိုနည္းနည္း၊ ဒီနည္းနည္း လြဲတတ္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ အသည္းပ်က္တာနဲ႕ စိတ္ေရာဂါ လြဲေတာ့တာပဲ။
ဒီလို အသည္းမေကာင္းလို႕ အသည္းေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ကို ထိခိုက္ၿပီး စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာေတြ ေပၚလာတာကို ဟက္ပက္တစ္ အင္ဆက္ဖက္လိုပက္သီ (Hepatic Enchephalopathy) လို႕ ေခၚပါတယ္။ ဟက္ပက္တစ္ (Hepatic) ဆိုတာ အသည္းေၾကာင့္၊ အင္ဆက္ဖက္လို (Enchepalo) ဆိုတာ ဦးေႏွာက္၊ ပက္သီ (Pathy) ဆိုတာ ေရာဂါလို႕ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ အားလံုးေပါင္းၿပီး ဟက္ပက္တစ္ အင္ဆက္ဖက္လိုပက္သီလို႕ ေျပာလိုက္ေတာ့ အသည္းေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ေရာဂါ ရတယ္လို႕ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ အသည္းေျခာက္ေရာဂါသည္ေတြမွာ ဘာလို႕ ဒီလို အင္ဆက္ဖက္လိုပက္သီျဖစ္ၿပီး စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာေတြ ေပၚလာရတာလည္း ဆိုေတာ့ အသည္းမေကာင္းဘူးဆိုတာနဲ႕ လူ႕ကိုယ္ထဲမွာ အမိုးနီးယား ဓါတ္ေတြမ်ားလာၿပီး အမိုးနီးယားေတြ ဦးေႏွာက္ကို ထိလို႕ စိတ္ေတြ ေဖာက္တာပါ။ ဘယ္လိုျဖစ္လို႕ အသည္းမေကာင္းရင္ အမိုးနီးယားေတြမ်ားရတာလည္း ဆိုတာကို ဆက္ရွင္းျပသြားပါမယ္။
ကြၽန္ေတာ္တို႕ဟာ ေန႕စဥ္ ပရိုတိန္းေတြကို စားေနၾကပါတယ္။ ပရိုတိန္းဆိုတာကေတာ့ အသား၊ ငါး၊ ႏို႕၊ ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥနဲ႕ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးလို ဟာေတြကို ေခၚတာေပါ့။ အဲဒီ စားလိုက္တဲ့ ပရိုတိန္းေတြဟာ အူထဲကို ေရာက္သြားရင္ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြနဲ႕ ေတြ႕ၿပီး အမိုးနီးယား (Ammonia) ဆိုတဲ့ ဓါတ္ထြက္လာတယ္။ အူထဲက ထြက္လာတဲ့ အမိုးနီးယားေတြဟာ ေသြးျပန္ေၾကာက တစ္ဆင့္ အသည္းထဲကို ေရာက္လာပါတယ္။ အမိုးနီးယားေတြဟာ လူအတြက္ေကာင္းက်ိဳးမေပးဘဲ အႏၲရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသည္းဟာ သူ႕ထဲေရာက္လာတဲ့ အဆိပ္အေတာက္ေတြကို ေခ်ဖ်က္ဖို႕ တာဝန္ရွိေတာ့ ပံုမွန္အတိုင္းဆိုရင္ အသည္းထဲကို ဝင္လာတဲ့ အမိုးနီးယားေတြကို ယူရီးယား (Urea) အျဖစ္ေျပာင္းပစ္လိုက္ၿပီး ေက်ာက္ကပ္ကတစ္ဆင့္ ဆီးထဲကေန ထုတ္ပစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ဆီးသြားရင္ စူးရွရွနဲ႕ မႊန္ေနေအာင္ နံတာဟာ ဆီးထဲမွာ ပါတဲ့ အမိုးနီးယား၊ ယူရီးယားေတြေၾကာင့္ပဲ။ မေကာင္းတာေတြကို စြန္႕ပစ္တာေပါ့။
ျပန္ေျပာရရင္ေတာ့ လူေကာင္းတစ္ေယာက္ရဲ႕ ပံုမွန္အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အသည္းဟာ လူ႕ကိုယ္ထဲမွာ ေန႕စဥ္ထြက္ေနတဲ့ အမိုးနီးယားေတြကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း ေခ်ဖ်က္ၿပီး ယူရီးယားအျဖစ္နဲ႕ ဆီးထဲကတစ္ဆင့္ စြန္႕ထုတ္ပစ္ေနရပါတယ္။ အသည္းေျခာက္တယ္၊ အသည္းမေကာင္းေတာ့ဘူးဆိုတာနဲ႕ ဒီ အမိုးနီးယားဓါတ္ ေတြကို အသည္းက ရွင္းမပစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီမွာတင္ ေသြးထဲ အမိုးနီးယားေတြ လွ်ံတက္လာၿပီး လူကို ဒုကၡေပးေတာ့တာေပါ့။ အမိုးနီးယားရဲ႕ ဒဏ္ကို အဓိကခံရတာကေတာ့ ဦးေႏွာက္ပါပဲ။ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ ရွိတဲ့ အာရံုေၾကာဆဲလ္ေလးေတြဟာ အမိုးနီးယားနဲ႕ ေတြ႕တာနဲ႕ ေကာင္းေကာင္းအလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ
ပရိုတိန္းေတြ မ်ားမ်ားစားမယ္၊ ဥပမာေျပာရရင္ ၾကက္ဥ အကာေတြ မ်ားမ်ားစားတာဟာ အသည္းသမားေတြ အတြက္ ေကာင္းတယ္လို႕ အမ်ားက ယူဆလက္ခံထားၾကပါတယ္။ ဒါဟာ မွန္သင့္သေလာက္မွန္ပါတယ္။ အကုန္ မမွန္ပါဘူး။ ဘာလို႕လည္းဆိုေတာ့ အသည္းေျခာက္ၿပီး အသည္းက ေကာင္းေကာင္းအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ လူေတြ အတြက္ေတာ့ ပရိုတိန္းမ်ားမ်ားစားေပးတာဟာ ေကာင္းပါတယ္။ ပရိုတိန္းဟာ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အက်ိဳးျပဳမယ္။ ပရိုတိန္းက တစ္ဆင့္ ထြက္လာတဲ့ အမိုးနီးယားေတြကိုလည္း ဘယ္ေလာက္ပဲ ပိုထြက္လာထြက္လာ ေကာင္းေကာင္းအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အသည္းက အကုန္လံုး ေခ်ဖ်က္ပစ္မယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ အမိုးနီးယားက လူအတြက္ ဘာအႏၲရာယ္မွ မသက္ေရာက္ႏိုင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္လို႕ အသည္းလည္းေျခာက္တယ၊္ အသည္းလည္းပ်က္ေနတယ္ဆိုတဲ့ လူေရာက္ေတာ့ ပရိုတိန္း မ်ားမ်ားစားတာနဲ႕ အမိုးနီးယားမ်ားမ်ားထြက္လာမယ္။ အသည္းက မေကာင္းေတာ့ ပိုထြက္လာတဲ့ အမိုးနီးယားေတြကို မဖ်က္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဦးေႏွာက္ကိုထိေရာ။ စိတ္ေတြ မမွန္ေတာ့ပဲ စိတ္ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ေပၚမွာေပါ့။ ဟက္ပက္တစ္ အင္ဆက္ဖက္လိုပက္သီ ျဖစ္ၿပီေပါ့။ အဲဒါေၾကာင့္ အသည္းမေကာင္းရင္ ပရိုတိန္းမ်ားမ်ားစားရမယ္ဆိုတာ မဟုတ္ဘူး။ အသည္းေျခာက္ၿပီး အသည္းပ်က္ ေနရင္ ပရိုတိန္းေတာင္ ေလွ်ာ့ေကြၽးရတယ္။ အသည္းအေျခအေန သိပ္ၿပီး ဆိုးလာမယ္၊ မ်က္လံုးေတြ ဝါထိန္ေနမယ္၊ ေရဖ်ဥ္းေတြစြဲမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပရိုတိန္းဓါတ္ ပါတာေတြကို လံုးဝ ေရွာင္မွျဖစ္ပါမယ္။
မွတ္သားဖို႕
- အသည္းေျခာက္ရင္၊ အသည္းမေကာင္းရင္၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စိတ္ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ေပၚလာမယ္။
- တစ္ခါတေလ အသည္းေျခာက္ေရာဂါေၾကာင့္ ေပၚလာတဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာေတြကို တကယ့္ စိတ္ေရာဂါနဲ႕ လြဲမွားႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလို လြဲၿပီး စိတ္ေရာဂါလိုကုမိရင္ အသည္းကို ထိခိုက္ၿပီး အသည္းေရာဂါပိုဆိုးႏိုင္ပါတယ္။
- အသည္းေရာဂါျဖစ္တိုင္း ပရိုတိန္းအမ်ားႀကီး ေကြၽးရမယ္ဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။
- အသည္းမေကာင္းရင္၊ အလုပ္မလုပ္ရင္၊ ပရိုတိန္းေလွ်ာ့ေကြၽးပါ။
သိထားသင့္တဲ့ အသည္းေရာဂါေတြ (အပိုင္း-၁၆)
(အသည္းေျခာက္ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြ အသည္းပ်က္ၿပီးဘာေတြ ျဖစ္မယ္ဆိုတာ ေျပာေနပါတယ္။)
၆။ မၾကာမၾကာဖ်ား၊ ေရာဂါပိုးမ်ိဳးစံုဝင္မယ္။
မေဒါက္ၿမိဳ႕က ေဒၚစန္းဆိုတဲ့ အသည္းေျခာက္တဲ့ လူနာတစ္ေယာက္ဟာ ရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီး အသည္းေရာဂါ အထူးကုဌာနကို ဖ်ားလို႕ဆိုၿပီး အႀကိမ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေဆးရံုတက္ရပါတယ္။ သူလည္း ဖ်ားတာနဲ႕ နီးရာ ဆရာဝန္ဆီ သြားျပ၊ မေဒါက္ကဆိုေတာ့ ငွက္ဖ်ားထင္ၿပီး ကု၊ ေနာက္ေတာ့ တိုက္ဖိြဳက္လို႕ အမည္တပ္လိုက္ျပန္ေရာ။ တစ္ခါတစ္ခါ ဖ်ားရင္လည္း လနဲ႕ခ်ီၿပီး ၾကာေတာ့ တီဘီလို႕လည္း ထင္ၾကျပန္ တယ္။ အသည္းေရာဂါ အထူးကုဌာနေရာက္လာေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႕က အသည္းေျခာက္တဲ့ လူနာေတြ ဟာ ဘတ္တီးရီးယားပိုးေတြ ဝင္ၿပီး ဒီလို မၾကာမၾကာ ဖ်ားတက္တယ္ဆိုတာကို သေဘာေပါက္လို႕ ေဒၚစန္းဖ်ား တာဟာ အသည္းေျခာက္လို႕ဖ်ားတာလို႕ သိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပိုးသတ္ေဆး (Antibiotics) ခပ္ျပင္းျပင္းေလး ေတြကို အသားေဆး အေၾကာေဆး၊ လိုသလို၊ ထိထိေရာက္ေရာက္ေပးၿပီး ကုလိုက္ရင္ မေဒါက္ ေဒၚစန္း အဖ်ားက်သြားပါတယ္။
ဘာလို႕ မေဒါက္ ေဒၚစန္းအေၾကာင္း ေျပာရသလဲဆိုေတာ့ အသည္းေျခာက္ရင္ အသည္းမေကာင္းရင္ ဘတ္တီးရီးယားပိုးေတြ ကိုယ္ထဲကို ျပန္႕ႏုိင္တယ္၊ ဖ်ားႏိုင္တယ္ဆိုတာ သိေအာင္ လူနာတစ္ေယာက္ရဲ႕ ျဖစ္ရပ္မွန္ကို ဥပမာတစ္ခုအေနနဲ႕ တင္ျပရတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္ အၿမဲေျပာေလ့ ရွိတာကေတာ့ အသည္းဆိုတာ ဟာ ေမာ္ေတာ္ကားက ဓါတ္ဆီ၊ ဒီဇယ္ ဖစ္လတာ (Filter) လိုပါပဲ။ ကားေတြမွာ အဲဒီ အစစ္ (Filter) ေတြဟာဆီထဲမွာ ပါလာတဲ့ အမႈန္အမႊား၊ အမႈိက္သရိုက္၊ ေရတို႕ကို ကားအင္ဂ်င္ အစိတ္အပိုင္းေတြထဲ ေရာက္မသြားေအာင္ စစ္ထားၿပီး ထိန္းထားတဲ့တာဝန္ကို လုပ္ရတာပါ။ ဖစ္လတာမေကာင္းရင္၊ ကား ခဏခဏ ဒုကၡေရာက္ပါလိမ့္မယ္။ ဆီပိတ္မယ္၊ ဂ်ီးပိတ္မယ္၊ စက္ရပ္သြားမယ္၊ ကားအင္ဂ်င္တုန္မယ္၊ ခါမယ္၊ ဆန္႕ငင္ဆန္႕ငင္ျဖစ္မယ္။ အသည္းဟာလည္း ကားဖစ္လတာလို လူကိုယ္ထဲကို ဝင္လာတဲ့ မေကာင္းတာ မွန္သမွ်ကို တားရတဲ့၊ ထိန္းရတဲ့ တာဝန္ယူရပါတယ္၊ တစ္သေဘာထဲပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ကားဖစ္လတာ မေကာင္းရင္ ဒုကၡေရာက္သလို အသည္းမေကာင္းရင္ လူလည္း ေရာဂါျပႆနာမ်ိဳးစံု ရင္ဆိုင္ရပါလိမ့္မယ္။ ပါးစပ္ကေန ကိုယ္ထဲကို ဝင္လာတဲ့ အစာ၊ အာဟာရ၊ ပိုးမႊား၊ ေဆး၊ အဆိပ္အေတာက္၊ အရက္ အားလံုး အူကေန စုပ္ယူၿပီး အသည္းေသြးျပန္ေၾကာ Portal Vein ကေန အသည္းထဲ ေရာက္တယ္။ အသည္းက ဖစ္လတာပဲ သူ႕ထဲ ေရာက္လာတဲ့ မေကာင္းတာ မွန္သမွ်ကို ထိန္းသိမ္းဖို႕က သူ႕တာဝန္ပဲ။ အသည္းဟာ ဒီမေကာင္းတာေတြထဲက ဖ်က္ႏိုင္တာေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္တယ္။ ဥပမာ အရက္၊ အသည္းထဲ ေရာက္တာနဲ႕ အရက္ကို အသည္းက ဓာတုေဗဒ နည္းအရ ပ်က္သြားေအာင္ ဖ်က္ပစ္လိုက္တယ္။ ဒီလိုပဲ သူေခ်ဖ်က္ႏိုင္တာ မွန္သမွ်ကို ဖ်က္ပစ္တယ္။ ဝင္လာတဲ့ ဘတ္တီးရီးယား ပိုးေတြကို သတ္ပစ္တယ္။ မေခ်ဖ်က္ႏိုင္ဘူး၊ ဘာမွ လုပ္မရဘူးဆိုတဲ့ တခ်ိဳ႕ ဓာတုေဗဒ ပစၥည္းေတြ ေရာက္ေတာ့ အသည္းထဲမွာ တင္က်န္ခဲ့တယ္။ ဓါတ္ဆီ ဖစ္လတာထဲမွာ အမႈန္ေတြ က်န္ခဲ့သလိုေပါ့။ ဥပမာ ေျပာရရင္၊ ၾကက္ေတြ၊ ဝက္ေတြ၊ ႏြားေတြဟာ ပတ္ဝန္းက်င္မွာရွိတဲ့ စိုက္ပ်ိဳးေရးမွာ သံုးတဲ့ ပိုးသတ္ေဆး ဖ်န္းထားတဲ့ အသီးအႏွံ၊ အစားအေသာက္ေတြကို စားမိတယ္ဆိုရင္ဘဲ အဲဒီပိုးသတ္ေဆးေတြဟာ တိရစၧာန္ေတြရဲ႕ အသည္းထဲမွာပဲ က်န္ေနခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕ လူေတြက တိရစၧာန္အသည္းေတြကို မစားဘူး၊ ၾကက္သည္း၊ ဝက္သည္း မစားဘူး။ အသည္းဆိုတာ အညစ္အေၾကး အားလံုး စုရာေနရာ၊ ထိန္းထားရာေနရာ ျဖစ္လို႕တဲ့။ လူမွာလည္း အဲဒီလိုပဲေပါ့။ လူကို အႏၱရာယ္ေပးမယ့္ ပိုးမႊား အဆိပ္အေတာက္ေတြကို အသည္းကပဲ တာဝန္ယူၿပီး ရွင္းရတာ။ အဲဒီေတာ့ အသည္းေျခာက္ၿပီး အသည္း အလုပ္မလုပ္ဘူးဆိုရင္ ဒီလို အဆိပ္အေတာက္ ပိုးမႊားေတြဟာ အသည္းထဲက လွ်ံထြက္လာၿပီး ေသြးထဲကေန တစ္ကိုယ္လံုးပ်ံ႕မယ္။ အဖ်ားတက္ေစတတ္တဲ့ ဓာတုေဗဒပစၥည္း ပိုင္ရိုဂ်င္ (Pyrogen) ေတြကိုလည္း အသည္းက မဖ်က္ႏိုင္ေတာ့ပဲ ေသြးထဲေရာက္ၿပီး အဖ်ားတက္မယ္။ ဘတ္တီးရီးယား ပိုးေတြကိုလည္း အသည္းက သတ္မပစ္ႏိုင္ေတာ့ ေသြးထဲကို ပိုးေတြေရာက္ၿပီး ဆက္ပတစ္ဆီးမီးယား (Septiceaemia) ျဖစ္မယ္။ ဖ်ားမယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသည္းေျခာက္တဲ့ သူေတြ ဖ်ားတယ္ဆိုရင္ ႏွစ္ခု စဥ္းစားရပါမယ္။ ဘတ္တီးရီးယား ပိုးေတြေၾကာင့္ ဆက္ပတစ္ဆီးမီးယား ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဖ်ားတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ပိုင္ရိုဂ်င္ေတြ အသည္းကိုေက်ာ္ၿပီး ေသြးထဲ ေရာက္သြားလို႕လည္း ဖ်ားတာလား ဆိုတာေပါ့ ။
အထူးသျဖင့္ အသည္းေျခာက္သြားၿပီး ေနာက္ဆံုးအဆင့္ အသည္းေရာဂါ (End Stage Liver Disease) အီးအက္စ္အယ္လ္ဒီ (ESLD) ေရာက္ေနရင္ အသည္းထဲမွာ ရွိတဲ့ ဘတ္တီးရီးယားေတြကို သတ္တဲ့ ကပ္ပါးဆဲလ္ (Kupffer cells) ေတြ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပဲ မၾကာမၾကာ ေရာဂါပိုးမ်ိဳးစံု ဝင္တတ္ပါတယ္။ ဆီးပိုးဝင္မယ္၊ အဆုတ္ေရာင္မယ္၊ အဆိုးဆံုးနဲ႕ မၾကာမၾကာေတြ႕ရတာကေတာ့ အသည္းေျခာက္ ေရဖ်ဥ္းစြဲ ေနတဲ့ သူေတြမွာ ေရဖ်ဥ္းထဲကို ပိုးဝင္ၿပီး ဗိုက္တစ္ခုလံုး အလိုလို ပိုးဝင္ၿပီး ေရာင္တဲ့ (Spontaneous Bacterial Peritonitis - SBP) ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အသည္းေျခာက္တဲ့သူေတြ ေသြးအန္မယ္ဆိုရင္လည္း ပိုးက အလိုလိုဝင္လာတတ္ပါတယ္။ အသည္းေျခာက္တဲ့သူေတြ ေဆးကုတာနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ တစ္ခုခုလုပ္မယ္၊ ဥပမာ သြားႏုတ္မယ္၊ အနာေလးခြဲမယ္ အဲဒါမ်ိဳးလုပ္မယ္ဆိုရင္ အသည္းက ပိုးမသတ္ႏုိင္လို႕ ပိုးအရမ္း ဝင္လြယ္ပါတယ္။အသက္ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့အဆင့္အထိ ဆက္ပတစ္ဆီးမီးယားပိုး ပ်ံ႕တဲ့ အျဖစ္ကို ေရာက္သြား ႏိုင္ပါတယ္။
မွတ္သားဖုိ႕
အသည္းေျခာက္ရင္၊ အသည္း အလုပ္မလုပ္ရင္
၁။ မၾကာမၾကာဖ်ားတတ္ပါတယ္။
၂။ ေရာဂါပိုးမ်ိဳးစံု ဝင္တတ္ပါတယ္၊ အသက္အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ အဆင့္ထိ ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။
၃။ အဲဒီလို ပိုးဝင္ရင္ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို အခ်ိန္မီ ထိထိမိမိ လိုရင္ လိုသလို အသားေဆး၊ အေၾကာ ေဆးထိုးၿပီး ကုဖို႕ လိုပါတယ္။
ပါေမာကၡခင္ေမာင္ဝင္း (အသည္း)
ဌာနမွဴး/အသည္းအထူးကုဆရာဝန္ႀကီး
အသည္းေရာဂါအထူးကုဌာန
ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီး
(အသည္းေျခာက္ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြ အသည္းပ်က္ၿပီးဘာေတြ ျဖစ္မယ္ဆိုတာ ေျပာေနပါတယ္။)
၆။ မၾကာမၾကာဖ်ား၊ ေရာဂါပိုးမ်ိဳးစံုဝင္မယ္။
မေဒါက္ၿမိဳ႕က ေဒၚစန္းဆိုတဲ့ အသည္းေျခာက္တဲ့ လူနာတစ္ေယာက္ဟာ ရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီး အသည္းေရာဂါ အထူးကုဌာနကို ဖ်ားလို႕ဆိုၿပီး အႀကိမ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေဆးရံုတက္ရပါတယ္။ သူလည္း ဖ်ားတာနဲ႕ နီးရာ ဆရာဝန္ဆီ သြားျပ၊ မေဒါက္ကဆိုေတာ့ ငွက္ဖ်ားထင္ၿပီး ကု၊ ေနာက္ေတာ့ တိုက္ဖိြဳက္လို႕ အမည္တပ္လိုက္ျပန္ေရာ။ တစ္ခါတစ္ခါ ဖ်ားရင္လည္း လနဲ႕ခ်ီၿပီး ၾကာေတာ့ တီဘီလို႕လည္း ထင္ၾကျပန္ တယ္။ အသည္းေရာဂါ အထူးကုဌာနေရာက္လာေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႕က အသည္းေျခာက္တဲ့ လူနာေတြ ဟာ ဘတ္တီးရီးယားပိုးေတြ ဝင္ၿပီး ဒီလို မၾကာမၾကာ ဖ်ားတက္တယ္ဆိုတာကို သေဘာေပါက္လို႕ ေဒၚစန္းဖ်ား တာဟာ အသည္းေျခာက္လို႕ဖ်ားတာလို႕ သိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပိုးသတ္ေဆး (Antibiotics) ခပ္ျပင္းျပင္းေလး ေတြကို အသားေဆး အေၾကာေဆး၊ လိုသလို၊ ထိထိေရာက္ေရာက္ေပးၿပီး ကုလိုက္ရင္ မေဒါက္ ေဒၚစန္း အဖ်ားက်သြားပါတယ္။
ဘာလို႕ မေဒါက္ ေဒၚစန္းအေၾကာင္း ေျပာရသလဲဆိုေတာ့ အသည္းေျခာက္ရင္ အသည္းမေကာင္းရင္ ဘတ္တီးရီးယားပိုးေတြ ကိုယ္ထဲကို ျပန္႕ႏုိင္တယ္၊ ဖ်ားႏိုင္တယ္ဆိုတာ သိေအာင္ လူနာတစ္ေယာက္ရဲ႕ ျဖစ္ရပ္မွန္ကို ဥပမာတစ္ခုအေနနဲ႕ တင္ျပရတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္ အၿမဲေျပာေလ့ ရွိတာကေတာ့ အသည္းဆိုတာ ဟာ ေမာ္ေတာ္ကားက ဓါတ္ဆီ၊ ဒီဇယ္ ဖစ္လတာ (Filter) လိုပါပဲ။ ကားေတြမွာ အဲဒီ အစစ္ (Filter) ေတြဟာဆီထဲမွာ ပါလာတဲ့ အမႈန္အမႊား၊ အမႈိက္သရိုက္၊ ေရတို႕ကို ကားအင္ဂ်င္ အစိတ္အပိုင္းေတြထဲ ေရာက္မသြားေအာင္ စစ္ထားၿပီး ထိန္းထားတဲ့တာဝန္ကို လုပ္ရတာပါ။ ဖစ္လတာမေကာင္းရင္၊ ကား ခဏခဏ ဒုကၡေရာက္ပါလိမ့္မယ္။ ဆီပိတ္မယ္၊ ဂ်ီးပိတ္မယ္၊ စက္ရပ္သြားမယ္၊ ကားအင္ဂ်င္တုန္မယ္၊ ခါမယ္၊ ဆန္႕ငင္ဆန္႕ငင္ျဖစ္မယ္။ အသည္းဟာလည္း ကားဖစ္လတာလို လူကိုယ္ထဲကို ဝင္လာတဲ့ မေကာင္းတာ မွန္သမွ်ကို တားရတဲ့၊ ထိန္းရတဲ့ တာဝန္ယူရပါတယ္၊ တစ္သေဘာထဲပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ကားဖစ္လတာ မေကာင္းရင္ ဒုကၡေရာက္သလို အသည္းမေကာင္းရင္ လူလည္း ေရာဂါျပႆနာမ်ိဳးစံု ရင္ဆိုင္ရပါလိမ့္မယ္။ ပါးစပ္ကေန ကိုယ္ထဲကို ဝင္လာတဲ့ အစာ၊ အာဟာရ၊ ပိုးမႊား၊ ေဆး၊ အဆိပ္အေတာက္၊ အရက္ အားလံုး အူကေန စုပ္ယူၿပီး အသည္းေသြးျပန္ေၾကာ Portal Vein ကေန အသည္းထဲ ေရာက္တယ္။ အသည္းက ဖစ္လတာပဲ သူ႕ထဲ ေရာက္လာတဲ့ မေကာင္းတာ မွန္သမွ်ကို ထိန္းသိမ္းဖို႕က သူ႕တာဝန္ပဲ။ အသည္းဟာ ဒီမေကာင္းတာေတြထဲက ဖ်က္ႏိုင္တာေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္တယ္။ ဥပမာ အရက္၊ အသည္းထဲ ေရာက္တာနဲ႕ အရက္ကို အသည္းက ဓာတုေဗဒ နည္းအရ ပ်က္သြားေအာင္ ဖ်က္ပစ္လိုက္တယ္။ ဒီလိုပဲ သူေခ်ဖ်က္ႏိုင္တာ မွန္သမွ်ကို ဖ်က္ပစ္တယ္။ ဝင္လာတဲ့ ဘတ္တီးရီးယား ပိုးေတြကို သတ္ပစ္တယ္။ မေခ်ဖ်က္ႏိုင္ဘူး၊ ဘာမွ လုပ္မရဘူးဆိုတဲ့ တခ်ိဳ႕ ဓာတုေဗဒ ပစၥည္းေတြ ေရာက္ေတာ့ အသည္းထဲမွာ တင္က်န္ခဲ့တယ္။ ဓါတ္ဆီ ဖစ္လတာထဲမွာ အမႈန္ေတြ က်န္ခဲ့သလိုေပါ့။ ဥပမာ ေျပာရရင္၊ ၾကက္ေတြ၊ ဝက္ေတြ၊ ႏြားေတြဟာ ပတ္ဝန္းက်င္မွာရွိတဲ့ စိုက္ပ်ိဳးေရးမွာ သံုးတဲ့ ပိုးသတ္ေဆး ဖ်န္းထားတဲ့ အသီးအႏွံ၊ အစားအေသာက္ေတြကို စားမိတယ္ဆိုရင္ဘဲ အဲဒီပိုးသတ္ေဆးေတြဟာ တိရစၧာန္ေတြရဲ႕ အသည္းထဲမွာပဲ က်န္ေနခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕ လူေတြက တိရစၧာန္အသည္းေတြကို မစားဘူး၊ ၾကက္သည္း၊ ဝက္သည္း မစားဘူး။ အသည္းဆိုတာ အညစ္အေၾကး အားလံုး စုရာေနရာ၊ ထိန္းထားရာေနရာ ျဖစ္လို႕တဲ့။ လူမွာလည္း အဲဒီလိုပဲေပါ့။ လူကို အႏၱရာယ္ေပးမယ့္ ပိုးမႊား အဆိပ္အေတာက္ေတြကို အသည္းကပဲ တာဝန္ယူၿပီး ရွင္းရတာ။ အဲဒီေတာ့ အသည္းေျခာက္ၿပီး အသည္း အလုပ္မလုပ္ဘူးဆိုရင္ ဒီလို အဆိပ္အေတာက္ ပိုးမႊားေတြဟာ အသည္းထဲက လွ်ံထြက္လာၿပီး ေသြးထဲကေန တစ္ကိုယ္လံုးပ်ံ႕မယ္။ အဖ်ားတက္ေစတတ္တဲ့ ဓာတုေဗဒပစၥည္း ပိုင္ရိုဂ်င္ (Pyrogen) ေတြကိုလည္း အသည္းက မဖ်က္ႏိုင္ေတာ့ပဲ ေသြးထဲေရာက္ၿပီး အဖ်ားတက္မယ္။ ဘတ္တီးရီးယား ပိုးေတြကိုလည္း အသည္းက သတ္မပစ္ႏိုင္ေတာ့ ေသြးထဲကို ပိုးေတြေရာက္ၿပီး ဆက္ပတစ္ဆီးမီးယား (Septiceaemia) ျဖစ္မယ္။ ဖ်ားမယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသည္းေျခာက္တဲ့ သူေတြ ဖ်ားတယ္ဆိုရင္ ႏွစ္ခု စဥ္းစားရပါမယ္။ ဘတ္တီးရီးယား ပိုးေတြေၾကာင့္ ဆက္ပတစ္ဆီးမီးယား ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဖ်ားတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ပိုင္ရိုဂ်င္ေတြ အသည္းကိုေက်ာ္ၿပီး ေသြးထဲ ေရာက္သြားလို႕လည္း ဖ်ားတာလား ဆိုတာေပါ့ ။
အထူးသျဖင့္ အသည္းေျခာက္သြားၿပီး ေနာက္ဆံုးအဆင့္ အသည္းေရာဂါ (End Stage Liver Disease) အီးအက္စ္အယ္လ္ဒီ (ESLD) ေရာက္ေနရင္ အသည္းထဲမွာ ရွိတဲ့ ဘတ္တီးရီးယားေတြကို သတ္တဲ့ ကပ္ပါးဆဲလ္ (Kupffer cells) ေတြ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပဲ မၾကာမၾကာ ေရာဂါပိုးမ်ိဳးစံု ဝင္တတ္ပါတယ္။ ဆီးပိုးဝင္မယ္၊ အဆုတ္ေရာင္မယ္၊ အဆိုးဆံုးနဲ႕ မၾကာမၾကာေတြ႕ရတာကေတာ့ အသည္းေျခာက္ ေရဖ်ဥ္းစြဲ ေနတဲ့ သူေတြမွာ ေရဖ်ဥ္းထဲကို ပိုးဝင္ၿပီး ဗိုက္တစ္ခုလံုး အလိုလို ပိုးဝင္ၿပီး ေရာင္တဲ့ (Spontaneous Bacterial Peritonitis - SBP) ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အသည္းေျခာက္တဲ့သူေတြ ေသြးအန္မယ္ဆိုရင္လည္း ပိုးက အလိုလိုဝင္လာတတ္ပါတယ္။ အသည္းေျခာက္တဲ့သူေတြ ေဆးကုတာနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ တစ္ခုခုလုပ္မယ္၊ ဥပမာ သြားႏုတ္မယ္၊ အနာေလးခြဲမယ္ အဲဒါမ်ိဳးလုပ္မယ္ဆိုရင္ အသည္းက ပိုးမသတ္ႏုိင္လို႕ ပိုးအရမ္း ဝင္လြယ္ပါတယ္။အသက္ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့အဆင့္အထိ ဆက္ပတစ္ဆီးမီးယားပိုး ပ်ံ႕တဲ့ အျဖစ္ကို ေရာက္သြား ႏိုင္ပါတယ္။
မွတ္သားဖုိ႕
အသည္းေျခာက္ရင္၊ အသည္း အလုပ္မလုပ္ရင္
၁။ မၾကာမၾကာဖ်ားတတ္ပါတယ္။
၂။ ေရာဂါပိုးမ်ိဳးစံု ဝင္တတ္ပါတယ္၊ အသက္အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ အဆင့္ထိ ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။
၃။ အဲဒီလို ပိုးဝင္ရင္ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို အခ်ိန္မီ ထိထိမိမိ လိုရင္ လိုသလို အသားေဆး၊ အေၾကာ ေဆးထိုးၿပီး ကုဖို႕ လိုပါတယ္။
ပါေမာကၡခင္ေမာင္ဝင္း (အသည္း)
ဌာနမွဴး/အသည္းအထူးကုဆရာဝန္ႀကီး
အသည္းေရာဂါအထူးကုဌာန
ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီး
Primary biliary cirrhosis
အရက္ေၾကာင့္ျဖစ္တာမဟုတ္တဲ့ အသဲေျခာက္ေရာဂါ
ကၽြန္ေတာ္တို႔က ရန္ကုန္မွာေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အေမက အသက္ (၄၇)ႏွစ္ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၄ လေလာက္က ေသြးစစ္ျပီး ဆရာဝန္က PBC လို႔ေျပာပါတယ္။ Anitbody ကို စကၤာပူကိုပို႔ျပီးစစ္တာ Positive ျဖစ္ေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေမာင္ႏွစ္မ ႏွစ္ေယာက္တည္းရွိတာပါ။ အေမ့အတြက္ အရမ္းစိုးရိ္မ္ပူပန္ ေနရပါတယ္။ အခုျပေနတဲ့ဆရာဝန္ကေတာ့ မစိုးရိမ္နဲ႔လို႔ ေျပာပါတယ္။ အခုေနာက္ဆံုးေသြးစစ္ထားတဲ့ Bilirubin result က 0.8 ပါ။ ပထမကေတာ့ 1.5 ရွိပါတယ္။ ဒီေရာပါက ေဆးေသာက္ျပီး ထိန္းထားလို႔ ရ-မရ သိခ်င္လို႔ပါ။ လူနာ အေနနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ိဳး ေဆာင္ရန္-ေရွာင္ရန္ေတြ လုပ္ေဆာင္ရမလဲ သိခ်င္ပါတယ္။
Primary biliary cirrhosis ဆိုတာ အသဲထဲက အရည္ေတြစီးဆင္းတဲ့ Bile ducts ျပြန္ေလးေတြမွာ ေရာင္ျပီး ေရာဂါရတာ ျဖစ္တယ္။ သည္းေျခရည္ေတြ မစီးႏိုင္ေတာ့ရာကေန အသဲေျခာက္လာတာပါ။ ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ တိတိက်က် မေျပာႏိုင္ဘူး။ Autoimmune disorder (ေအာ္တို-အင္ျမဴးန္) ေရာဂါ၊ ခုခံအား ကေမာက္ကမ ျဖစ္တာကေန ေရာဂါရတယ္။ ကိုယ့္ဟာကို ရန္သူထင္ျပီး တိုက္ခိုက္လို႔ ဒီေရာဂါ ျဖစ္လာတာမ်ိဳး။
၂၅% ဟာ ေသြးစစ္ရာကေနသိလာတယ္။ လူနာတဝက္ေက်ာ္မွာ ေရာဂါရွိတာသိတဲ့အခ်ိန္ ဘာမွမခံစားရေသးဘူး။ တေျဖးေျဖးနဲ႔ ဒါေတြျဖစ္လာမယ္။
• အားယုတ္တယ္လို႔ ၆၅% ကေျပာတယ္။
• ယားတယ္လို႔ ၅၅% ကေျပာတယ္။
• အသဲၾကီးေနတာ ၂၅%၊
• အစက္အေပ်ာက္ေတြေပၚေနတာ ၂၅%၊
• ေဘလံုးၾကီးေနသူ ၁၅%၊
• အသားဝါျဖစ္သူ ၁ဝ%၊
• မ်က္စိေျခာက္၊ အာေခါင္ေျခာက္ ၅ဝ-၇၅%၊
• ဗိုက္ေအာင့္၊ အေရျပားေအာက္မွာ အဆီလာစု၊ မ်က္ခြံမွာ အဝါစက္ျဖစ္။ ဝမ္းထဲအဆီပါ၊ လက္ဖဝါးနီရဲ၊ ပင့္ကူလိုေသြးေၾကာေတြျဖာထြက္၊ ၾကြက္သားေတြလွီ၊ ေျခေထာက္ေရာင္၊ ဖ်ဥ္းစြဲ။
နာတာရွည္ ဆက္တိုးလာ ဆိုးလာတဲ့ အသဲေရာဂါျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ၇၅-၉ဝ% ျဖစ္တယ္။ အသက္အားျဖင့္ ၃၉ ႏွစ္မ်ာအမ်ားဆံုး။ ၃ဝ-၆၅ ႏွစ္အတြင္အမ်ားဆံုးျဖစ္ၾကတယ္။ အငယ္ဆံုး ၂၂ ႏွစ္သမီး၊ အၾကီးဆံုး ၉၃ ႏွစ္ျဖစ္ဘူးတယ္။ ေယာက္်ားေတြလဲ ကံမေကာင္းပါ။ hepatocellular carcinoma အသဲကင္ဆာပိုျဖစ္တယ္။
ဓါတ္ခြဲခန္း
- Aminotransferases alanine aminotransferase (ALT) နဲ႔ aspartate aminotransferase (AST) ေတြ ျမင့္တက္ေနမယ္။
- Alkaline phosphatase (ALP), γ -glutamyl transpeptidase (GGTP) နဲ႔ immunoglobulin levels (IgM) ေတြ သိသိသာသာျမင္ေနမယ္။
- Lipid levels နဲ႔ Cholesterol levels (HDL) ေတြလဲ ျမင့္ေနႏိုင္တယ္။ ဒါေတြျမင့္ေနရင္ေတာ့ atherosclerosis ေသြးေၾကာ က်ဥ္းတဲ့အႏၲရာယ္ ရွိႏိုင္တယ္။
- Bilirubin level ျမင္ေနတာကိုၾကည့္ျပီး အသဲအစားထိုးရႏိုင္တယ္။
- Prothrombin time မ်ားေနတယ္ဆိုတာဟာ Portal hypertension ျဖစ္ေနတာကိုျပေနတယ္။
- Albumin level နည္းမယ္၊
- Ceruloplasmin, Bile acids နဲ႔ Serum hyaluronate ေတြလဲ ျမင့္ခ်င္ျမင့္ေနမယ္။ အျမဲေတာ့ မဟုတ္ဘူး။
ေသြးထဲမွာ Antimitochondrial antibodies (AMAs) ရွိေနတဲ့အခ်က္စာ အဓိကက်တယ္။ လူနာေတြရဲ႕ ၉ဝ-၉၅% ရွိမယ္။
anti-M2, anti-M4, anti-M8, and anti-M9 ေတြဟာ ဆိုးလာတာကိုျပတယ္။
• Profile A (only anti-M9) ဒါမွမဟုတ္
• Profile B (anti-M9) နဲ႔/ဒါမွမဟုတ္ anti-M2–positive by enzyme-linked immunosorbent assay [ELISA] ဆိုရင္
• Profile C (anti-M2, anti-M4 နဲ႔/ဒါမွမဟုတ္ anti-M8–positive by ELISA) နဲ႔
• Profile D (anti-M2, anti-M4 နဲ႔/ဒါမွမဟုတ္ anti-M8–positive by ELISA and complement-fixation test ေတြထက္ အလားအလာေကာင္းတာကိုျပတယ္။
Antinuclear antibodies (ANAs) ကို လူနာ ၂ဝ-၅ဝ% မွာေတြ႔တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ လူကိုစစ္ေဆးၾကည့္ေတာ့ ဒီေရာဂါ လကၥဏာေတြ ျပေနေပမဲ့ AMA မျပတာလဲရွိႏိုင္တယ္။ (အာလ္ထြာေဆာင္း)၊ CT နဲ႔ MRI ေတြကို ဆက္စစ္ေဆးသင့္တယ္။ Anti-mitochondrial antibodies ၉၅% အေပါင္းျပမယ္။ Serum alkaline phosphatase အေရးၾကီးတယ္။ Liver biopsy လုပ္ႏိုင္တယ္။
Treatment ဘယ္လိုကုသမလဲ ေဆးကုသမႈရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က ခံစားေနရတာေတြသက္သာေစဘို႔နဲ႔ ေနာက္ဆက္ ျဖစ္မွာေတြ ကာကြယ္ဘို႔ ျဖစ္တယ္။
Medical Care ေဆးဝါးေတြ
• Ursodeoxycholic acid (UDCA) ေဆးကို အမ်ားဆံုးသံုးတယ္။ ေရာဂါဆက္တိုးေနတာကို ေႏွးေစမယ္။ ေရာဂါ ေနာက္က်ေနရင္ ထိေရာက္မႈက မေသျခာဘူး။ ၁ ႏွစ္ေဆးေပးျပီးေနာက္မွာ ဓါတ္ခြဲစစ္ေဆးခ်က္ေတြက တိုးတက္လာသူဆိုရင္ အသက္ရွင္ႏွဳန္းဟာ လူေကာင္းေတြလိုဘဲ။
• Corticosteroids (ေကာ္တီကို-စတီရြိဳက္) ေဆး၊ ေရာဂါလကၥဏာေတြသက္သာေစမယ္။ ဒီေဆးေၾကာင့္ အရိုးေပ်ာ့ေစႏိုင္တာ သတိထားဘို႔လိုတယ္။
• Ursodeoxycholic acid က ေသြးထဲေရာက္ေနတဲ့ သည္းေျခရည္ကို ထုတ္ေပးမယ္။ တခ်ိဳ႕ ၄ ႏွစ္အထိ ေဆးေပးတယ္။
• ဝမ္းသြားရာကေနကုန္သြားမဲ့ Vitamins A, K, and D ေတြကိုျပန္ျဖည့္ေပးတယ္။ ကယ္လ္စီယမ္ ကိုလဲေပးျပီး အရိုးအားနည္းတာ သက္သာေစမယ္။
• Antipruritic treatment အယားသက္သာေဆးေတြ။
o Antihistamines (အင္တီဟစ္တမင္း) ေဆးကို အမ်ားဆံုးသံုးတယ္။
o Cholestyramine (Colestipol) ေဆးက အူထဲက ယားေစတတ္တဲ့ သည္းေျခဓါတ္ဆားေတြကို ရွင္းေပးမယ္။
o ဒီေဆးေတြနဲ႔ မသက္သာသူေတြကို Rifampin (ရီဖန္ပင္) ဆိုတဲ့ တီဘီ ေဆးကိုလဲ သံုးႏိုင္တယ္။
o Dronabinol (Marinol) နဲ႔ Plasmapheresis ေဆးေတြကလဲသက္သာေစတယ္။
အလားအလာ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ မတူပါ။ ၁ဝ ႏွစ္တာေရာဂါရွိထားသူတခ်ိဳ႕၊ ေရာဂါဆိုးလာသူ (Bilirubin level မ်ား၊ Prothrombin time မ်ား၊ Albumin နည္းသူ) အတြက္ Liver transplantation အသဲအစားထိုးခြဲစိတ္တာ လုပ္ရတယ္။
ေနာက္ဆက္တြဲဲျဖစ္ႏိုင္တာေတြကေတာ့ ေသြးယို၊ ဦးေႏွာက္ထိခိုက္၊ အရည္နဲ႔ ဓါတ္ဆား အခ်ိဳးအဆ ေျပာင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္၊ အစာစုပ္မယူႏိုင္၊ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့၊ အရိုးအားနည္းတာေတြျဖစ္တယ္။
ေရာဂါရွိမွန္းသိခ်ိန္မယ္ ဘာမွ မခံစားရေသးသူေတြက ေနာက္ထပ္ ၁၆ ႏွစ္အသက္ရွင္မယ္။ ခံစားေနရသူဆိုရင္ ၇႕၅% ရွင္မယ္။ ဒါက ေယဘုယ်ကိန္းဂဏန္းသာျဖစ္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၃ဝ-၁၁-၂ဝ၁၂
သင့္ အသဲကို ခ်စ္ပါသလား။ အသဲကိုခ်စ္ရင္
အသဲပ်က္စီးေစႏိုင္တဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းေတြ သိထားသင့္တယ္ေနာ္
1 ေနာက္က်မွ အိပ္ျခင္းနဲ ့ ေနျမင့္မွထျခင္းတို ့က အဓိကအေၾကာင္းရင္းျဖစ္ပါသတဲ့
2 မနက္တြင္ဆီးသြားေသာအမႈ မျပဳျခင္း
3 အစားအေသာက္မ်ား လြန္ကဲစြာစားေသာက္ျခင္း
4 မနက္စာ စားသံုးရန္ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္း
5 ေဆးမ်ား လြန္ကဲစြာသံုးစြဲျခင္း
6 အစားအေသာက္မ်ား တာရွည္ခံေစရန္ျပဳလုပ္ရာတြင္အသံုးျပဳသည့္ ပစၥည္းမ်ား (preservatives) ၊ ျဖည့္စြက္ပစၥည္းမ်ား (food additives) ၊ ဆိုးေဆးမ်ား ( food colorings)၊ အခ်ိဳတု သၾကားတု (artificial sweeteners) မ်ားလြန္ကဲစြာအသံုးျပဳျခင္း
7 က်န္းမာေရးႏွင့္ မညီညြတ္ေသာ စားသံုးဆီမ်ား သံုးစြဲျခင္း
အေၾကာ္ ေၾကာ္ရာတြင္ အေကာင္းဆံုးခ်က္ျပဳတ္ဆီျဖစ္ေသာ သံလြင္ဆီကို အသံုးျပဳရင္ေတာင္မွ တတ္ႏိုင္သမွ်ဆီနည္းနည္း ဘဲသံုးသင့္ပါသတဲ့
က်န္းမာေရးအားနည္းသူမ်ား ေမာပန္းေနခ်ိန္တြင္ ေၾကာ္ထားေသာအစားအစာမ်ား စားသံုးျခင္း မျပဳသင့္တဲ့
8 ဥအစိမ္းနဲ ့သားစိမ္းငါးစိမ္းမ်ား စားသံုးျခင္းကလည္း အသဲကိုပ်က္စီးေစသတဲ့
အရြက္ေၾကာ္မ်ားကိုလည္းတႀကိမ္ထဲကုန္ေအာင္စားပါတဲ့။ ေန ့ဖို ့ညစာခ်န္ထားျခင္းမျပဳပါနဲ ့တဲ့။
Ref: Doctor of Pharmacy
credit to Myanmar Pharmaceuticals
Myanmar News Update
1 ေနာက္က်မွ အိပ္ျခင္းနဲ ့ ေနျမင့္မွထျခင္းတို ့က အဓိကအေၾကာင္းရင္းျဖစ္ပါသတဲ့
2 မနက္တြင္ဆီးသြားေသာအမႈ မျပဳျခင္း
3 အစားအေသာက္မ်ား လြန္ကဲစြာစားေသာက္ျခင္း
4 မနက္စာ စားသံုးရန္ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္း
5 ေဆးမ်ား လြန္ကဲစြာသံုးစြဲျခင္း
6 အစားအေသာက္မ်ား တာရွည္ခံေစရန္ျပဳလုပ္ရာတြင္အသံုးျပဳသည့္ ပစၥည္းမ်ား (preservatives) ၊ ျဖည့္စြက္ပစၥည္းမ်ား (food additives) ၊ ဆိုးေဆးမ်ား ( food colorings)၊ အခ်ိဳတု သၾကားတု (artificial sweeteners) မ်ားလြန္ကဲစြာအသံုးျပဳျခင္း
7 က်န္းမာေရးႏွင့္ မညီညြတ္ေသာ စားသံုးဆီမ်ား သံုးစြဲျခင္း
အေၾကာ္ ေၾကာ္ရာတြင္ အေကာင္းဆံုးခ်က္ျပဳတ္ဆီျဖစ္ေသာ သံလြင္ဆီကို အသံုးျပဳရင္ေတာင္မွ တတ္ႏိုင္သမွ်ဆီနည္းနည္း ဘဲသံုးသင့္ပါသတဲ့
က်န္းမာေရးအားနည္းသူမ်ား ေမာပန္းေနခ်ိန္တြင္ ေၾကာ္ထားေသာအစားအစာမ်ား စားသံုးျခင္း မျပဳသင့္တဲ့
8 ဥအစိမ္းနဲ ့သားစိမ္းငါးစိမ္းမ်ား စားသံုးျခင္းကလည္း အသဲကိုပ်က္စီးေစသတဲ့
အရြက္ေၾကာ္မ်ားကိုလည္းတႀကိမ္ထဲကုန္ေအာင္စားပါတဲ့။ ေန ့ဖို ့ညစာခ်န္ထားျခင္းမျပဳပါနဲ ့တဲ့။
Ref: Doctor of Pharmacy
credit to Myanmar Pharmaceuticals
Myanmar News Update
ကင္ဆာေရာဂါ၏ ေရွ႕ေျပးလကၡဏာမ်ား
၁။ ႐ုတ္တရက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ဆင္းျခင္း
မိန္းကေလးအမ်ားစုက ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့နည္းသြားတာကို သေဘာက်တတ္ၾကပါတယ္။ ေလ့က်င့္ခန္း မလုပ္ပါဘဲ၊ အစားအေသာက္ ေလ်ာ့စားတာမ်ဳိး မရွိပါဘဲ တစ္လအတြင္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၁၀ ေပါင္ေလာက္ ႐ုတ္တရက္ က်သြားတဲ့အခါ စစ္ေဆးၾကည့္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ႐ုတ္တရက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ဆင္းတာက ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိသလို တျခားအေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ သိုင္း႐ြိဳက္ဂလင္းရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ မ်ားေနတာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဆရာဝန္နဲ႔ျပသပါ။ ဆရာဝန္က သိုင္း႐ြိဳက္ဂလင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စစ္ေဆးမႈေတြ၊ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ တျခားအဂၤါ အစိတ္အပိုင္းေတြကို CT ႐ိုက္ၿပီး စစ္ေဆးတာေတြ ျပဳလုပ္ေပးပါလိမ့္မယ္။
၂။ ေလပြျခင္း
ေလပြတာက အမ်ားစုမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သားဥအိမ္ကင္ဆာမွာလည္း ေလပြတာ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ သားဥအိမ္ကင္ဆာမွာ တျခားလကၡဏာေတြ အေနနဲ႔ ဝမ္းဗုိက္နာက်င္တာ၊ တင္ပါးဆံု႐ိုးေတြ နာက်င္တာ၊ အစာနည္းနည္းပဲ စားၿပီး ျပည့္အင့္ေနတာ၊ ဆီးသြားခ်င္တာနဲ႔ ထြက္က်တာေၾကာင့္ အိမ္သာကို အေျပးသြားရတာေတြပါ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေလပြတာကို ေန႔စဥ္ခံစားေနရၿပီး ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္အထိ ခံစားေနရတယ္ဆုိရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတုိင္ပင္ပါ။
၃။ ရင္သားတြင္ ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ျခင္း
အမ်ဳိးသမီးအမ်ားစုက ရင္သားကို ကိုယ္တုိင္စမ္းသပ္မႈေတြ ျပဳလုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ရင္သားမွာ တစ္ခုခု ထူးျခားတိုင္း ကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာလုိ႔ေတာ့ ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ ရင္သားတစ္ဝိုက္မွာ ရွိတဲ့ အေရျပားနီရဲတာ၊ ထူလာတာေတြက ကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာ တစ္ရပ္ျဖစ္ဖို႔ အလြန္ခဲယဥ္းေပမယ့္ ေျပာင္းလဲမႈ တစ္စံုတစ္ရာ ရွိလာတဲ့အခါ ဆရာဝန္နဲ႔ျပသၿပီး စစ္ေဆးမႈ ခံယူတာက အေကာင္းဆံုးပါ။ အဖု၊ အက်ိတ္ စတဲ့ေျပာင္းလဲမႈ တစ္စံုတစ္ရာကို သင္သတိထားမိခဲ့ရင္လည္း ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသ စစ္ေဆးရပါမယ္။ ရင္သားမွာ ေျပာင္းလဲမႈ တစ္စံုတစ္ရာေၾကာင့္ ဆရာဝန္က သင္ရဲ႕ေရာဂါ ရာဇဝင္ကို ေမးျမန္းတာ၊ ရင္သားကို စစ္ေဆးတာ၊ လုိအပ္တဲ့ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္တာေတြကို ေဆာင္ရြက္ပါလိမ့္မယ္။
၄။ ရာသီလာရက္ မဟုတ္ဘဲ ေသြးဆင္းျခင္း
ေသြးမဆံုးခင္ အမ်ဳိးသမီးေတြ အေနနဲ႔ ရာသီလာခ်ိန္ မတိုင္ခင္ ေသြးဆင္းတာက ေစာတတ္ၾကေပမယ့္ ေသြးဆံုးၿပီး အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ ရာသီေသြး ျပန္ဆင္းတယ္ ဆုိရင္ေတာ့ သတိထားဖုိ႔ လိုပါတယ္။ သားအိမ္ကင္ဆာရဲ႕ အေစာဆံုး လကၡဏာရပ္ ျဖစ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ သားဖြားမီးယပ္ အထူးကုနဲ႔ ျပသတုိင္ပင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
၅။ အသားအေရ ေျပာင္းလဲျခင္း
အမ်ားစုက အေရျပားကင္ဆာ ေရာဂါကို ႀကိဳတင္သိျမင္ႏုိင္ဖုိ႔ အေရျပားမွာရွိတဲ့ မွဲ႔ေတြရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈကို ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးရမယ္ ဆုိတာ သိၿပီးသား ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ မွဲ႔ေတြတင္မကဘဲ အသားအေရရဲ႕ အေရာင္ေျပာင္းလဲမႈ၊ အေရျပားက ေသြးထြက္တာ၊ အေရျပားကြာက်မႈ မ်ားတာေတြကိုလည္း ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ထူးျခားမႈတစ္ခုခု ရွိပါက အခ်ိန္ၾကာၾကာ ေစာင့္မေနဘဲ အေရျပား အထူးကုဆရာဝန္နဲ႔ ျပသစစ္ေဆးပါ။
၆။ မ်ဳိခ်ရခက္ခဲျခင္း
အစားအေသာက္စားရာမွာ သင့္အေနနဲ႔ မ်ဳိခ်ရ ခက္ခဲေနပါသလား။ အစာအမာေတြ အစား အရည္ေျပာင္းစားေပမယ့္ မ်ဳိခ်ရ ခက္ခဲတာ မသက္သာဘဲ ျဖစ္ေနပါသလား။ အစာအိမ္ကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာရပ္ တစ္ခုျဖစ္တာေၾကာင့္ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတုိင္ပင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
၇။ ဆီး၊ ဝမ္းတြင္ ေသြးပါျခင္း
ဆီးသြားတဲ့အခါ ဆီးထဲမွာ ေသြးပါတာ၊ ဝမ္းသြားတဲ့အခါ ဝမ္းထဲမွာ ေသြးပါေတြက အူမႀကီးကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ မိန္းမကိုယ္က ဆင္းတဲ့ ရာသီေသြးနဲ႔ ခြဲျခားသိဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဆရာဝန္ဆီ ျပသၿပီး စစ္ေဆးမႈ ခံယူသင့္ပါတယ္။ ဆီးအိတ္ကင္ဆာ၊ ေက်ာက္ကပ္ကင္ဆာေတြ ဟုတ္၊ မဟုတ္ပါ စစ္ေဆးပါလိမ့္မယ္။
၈။ ဝမ္းဗိုက္နာက်င္ျခင္းအေပၚ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ေနျခင္း
တခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးေတြက ဝမ္းဗိုက္ရဲ႕ နာက်င္မႈ ခံစားရတဲ့အေပၚမွာ စိတ္ဓာတ္ က်ဆင္းတာမ်ဳိး ရွိတတ္ပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းမႈနဲ႔ ပန္ကရိယ ကင္ဆာက ဆက္စပ္မႈ ရွိေနေပမယ့္ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ကိုေတာ့ ရွင္းျပရ ခက္ခဲတယ္လို႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ဆုိပါတယ္။
၉။ အစာမေၾကျခင္း
အမ်ဳိးသမီးအမ်ားစုက ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ခါစမွာ အစာမေၾကတာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အနည္းငယ္ တက္လာတာမ်ဳိး ေတြႀကံဳေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေၾကာင္း တစ္စံုတစ္ရာမရွိဘဲ အစာမေၾက ျဖစ္ေနတယ္ဆုိရင္ေတာ့ အစာေရမ်ဳိကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာနဲ႔ လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာေတြရဲ႕ ေရွ႕ေျပးလကၡဏာ တစ္ရပ္ ျဖစ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ ေပါ့ဆ မေနသင့္ပါဘူး။ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတိုင္ပင္ပါ။
၁၀။ ပါးစပ္အတြင္း ေျပာင္းလဲျခင္း
ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြရဲ႕ ခံတြင္းမွာ အျဖဴေရာင္ အဖတ္ေလးေတြ၊ လွ်ာေပၚမွာ အျဖဴေရာင္ အစက္အေျပာက္ေတြ ေတြ႕ရွိပါက သတိေပး လကၡဏာရပ္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြက ခံတြင္းကင္ဆာရဲ႕ ေရွ႕ေျပးလကၡဏာရပ္ေတြ ျဖစ္ႏိုင္တာေၾကာင့္ပါ။
၁၁။ နာက်င္ျခင္း
အသက္အရြယ္ ရလာသူေတြမွာ နာက်င္တယ္၊ ကိုက္ခဲတယ္ ေျပာတတ္ၾကပါတယ္။ အဲလုိ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈေတြက ေနရာအတိအက် မျပႏုိင္ဘဲ ဝိုးတုိးဝါးတား ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ ကင္ဆာေရာဂါရဲ႕ အေစာဆံုး လကၡဏာရပ္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္တဲ့ ေနရာက နာက်င္တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ နာက်င္မႈေတြကို ဆက္တုိက္ခံစားေနရတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတုိင္ပင္ၿပီး စစ္ေဆးမႈကို ခံယူပါ။
၁၂။ ျပန္ရည္ေၾကာ အက်ိတ္မ်ား ေျပာင္းလဲျခင္း
သင္ရဲ႕လည္ပင္းနဲ႔ ခ်ဳိင္းၾကားမွာရတဲ့ ျပန္ရည္ေၾကာ အက်ိတ္ေတြ ေရာင္ရမ္းတာ၊ အဖုအက်ိတ္ ျဖစ္တာေတြ ေတြ႕ရွိပါက ဆရာဝန္နဲ႔ျပသပါ။
၁၃။ ဖ်ားနာျခင္း
တုပ္ေကြးျဖစ္တာ၊ ပိုးမႊားကူးစက္တာေတြေၾကာင့္ ဖ်ားနာမႈေတြ ခံစားရႏုိင္တယ္ ဆိုေပမယ့္ မၾကာခဏ ဖ်ားနာေနရင္ေတာ့ ဂ႐ုျပဳသင့္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါက စျဖစ္တဲ့ ေနရာကေန တျခားတစ္ေနရာကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတဲ့ တခ်ဳိ႕ ကင္ဆာေရာဂါ ေတြမွာလည္း ဖ်ားနာတာကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ အသားဝါၿပီး ဖ်ားနာတယ္ဆိုရင္ေတာ့ သင့္အသည္း အတြက္ပါ အေလးထား ဂ႐ုျပဳဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။
၁၄။ ႏံုးေခြျခင္း
ႏံုးေခြတာက ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လြတ္သြားႏုိင္တဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ပါပဲ။ ႏံုးေခြတာက ေသြးကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာ၊ အူမႀကီးကင္ဆာ ေရာဂါေတြရဲ႕ အေစာဆံုး လကၡဏာတစ္ရပ္ ျဖစ္ေနႏုိင္တာေၾကာင့္ပါ။
၁၅။ ေခ်ာင္းဆိုးရက္ ၾကာရွည္ေနျခင္း
တုပ္ေကြး အေအးမိတာ၊ ဓာတ္မတည့္တာေတြရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ အျဖစ္ ေခ်ာင္းဆိုး က်န္ခဲ့ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးတာက သံုး- ေလးပတ္ၾကာ ေခ်ာင္းဆုိးေနရင္ေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသစစ္ေဆးဖုိ႔ လိုပါတယ္။
ဇာျခည္ဝင္း (ေဆးဝါးတကၠသိုလ္)
By Good Health Originally posted
ေရာဂါဟူသမွ် တခဏၿဖစ္ႀကပါေစ…
အသက္ရာေက်ာ္ ရွည္ပါေစ ....
၁။ ႐ုတ္တရက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ဆင္းျခင္း
မိန္းကေလးအမ်ားစုက ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့နည္းသြားတာကို သေဘာက်တတ္ၾကပါတယ္။ ေလ့က်င့္ခန္း မလုပ္ပါဘဲ၊ အစားအေသာက္ ေလ်ာ့စားတာမ်ဳိး မရွိပါဘဲ တစ္လအတြင္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၁၀ ေပါင္ေလာက္ ႐ုတ္တရက္ က်သြားတဲ့အခါ စစ္ေဆးၾကည့္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ႐ုတ္တရက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ဆင္းတာက ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိသလို တျခားအေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ သိုင္း႐ြိဳက္ဂလင္းရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ မ်ားေနတာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဆရာဝန္နဲ႔ျပသပါ။ ဆရာဝန္က သိုင္း႐ြိဳက္ဂလင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စစ္ေဆးမႈေတြ၊ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ တျခားအဂၤါ အစိတ္အပိုင္းေတြကို CT ႐ိုက္ၿပီး စစ္ေဆးတာေတြ ျပဳလုပ္ေပးပါလိမ့္မယ္။
၂။ ေလပြျခင္း
ေလပြတာက အမ်ားစုမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သားဥအိမ္ကင္ဆာမွာလည္း ေလပြတာ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ သားဥအိမ္ကင္ဆာမွာ တျခားလကၡဏာေတြ အေနနဲ႔ ဝမ္းဗုိက္နာက်င္တာ၊ တင္ပါးဆံု႐ိုးေတြ နာက်င္တာ၊ အစာနည္းနည္းပဲ စားၿပီး ျပည့္အင့္ေနတာ၊ ဆီးသြားခ်င္တာနဲ႔ ထြက္က်တာေၾကာင့္ အိမ္သာကို အေျပးသြားရတာေတြပါ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေလပြတာကို ေန႔စဥ္ခံစားေနရၿပီး ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္အထိ ခံစားေနရတယ္ဆုိရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတုိင္ပင္ပါ။
၃။ ရင္သားတြင္ ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ျခင္း
အမ်ဳိးသမီးအမ်ားစုက ရင္သားကို ကိုယ္တုိင္စမ္းသပ္မႈေတြ ျပဳလုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ရင္သားမွာ တစ္ခုခု ထူးျခားတိုင္း ကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာလုိ႔ေတာ့ ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ ရင္သားတစ္ဝိုက္မွာ ရွိတဲ့ အေရျပားနီရဲတာ၊ ထူလာတာေတြက ကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာ တစ္ရပ္ျဖစ္ဖို႔ အလြန္ခဲယဥ္းေပမယ့္ ေျပာင္းလဲမႈ တစ္စံုတစ္ရာ ရွိလာတဲ့အခါ ဆရာဝန္နဲ႔ျပသၿပီး စစ္ေဆးမႈ ခံယူတာက အေကာင္းဆံုးပါ။ အဖု၊ အက်ိတ္ စတဲ့ေျပာင္းလဲမႈ တစ္စံုတစ္ရာကို သင္သတိထားမိခဲ့ရင္လည္း ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသ စစ္ေဆးရပါမယ္။ ရင္သားမွာ ေျပာင္းလဲမႈ တစ္စံုတစ္ရာေၾကာင့္ ဆရာဝန္က သင္ရဲ႕ေရာဂါ ရာဇဝင္ကို ေမးျမန္းတာ၊ ရင္သားကို စစ္ေဆးတာ၊ လုိအပ္တဲ့ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္တာေတြကို ေဆာင္ရြက္ပါလိမ့္မယ္။
၄။ ရာသီလာရက္ မဟုတ္ဘဲ ေသြးဆင္းျခင္း
ေသြးမဆံုးခင္ အမ်ဳိးသမီးေတြ အေနနဲ႔ ရာသီလာခ်ိန္ မတိုင္ခင္ ေသြးဆင္းတာက ေစာတတ္ၾကေပမယ့္ ေသြးဆံုးၿပီး အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ ရာသီေသြး ျပန္ဆင္းတယ္ ဆုိရင္ေတာ့ သတိထားဖုိ႔ လိုပါတယ္။ သားအိမ္ကင္ဆာရဲ႕ အေစာဆံုး လကၡဏာရပ္ ျဖစ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ သားဖြားမီးယပ္ အထူးကုနဲ႔ ျပသတုိင္ပင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
၅။ အသားအေရ ေျပာင္းလဲျခင္း
အမ်ားစုက အေရျပားကင္ဆာ ေရာဂါကို ႀကိဳတင္သိျမင္ႏုိင္ဖုိ႔ အေရျပားမွာရွိတဲ့ မွဲ႔ေတြရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈကို ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးရမယ္ ဆုိတာ သိၿပီးသား ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ မွဲ႔ေတြတင္မကဘဲ အသားအေရရဲ႕ အေရာင္ေျပာင္းလဲမႈ၊ အေရျပားက ေသြးထြက္တာ၊ အေရျပားကြာက်မႈ မ်ားတာေတြကိုလည္း ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ထူးျခားမႈတစ္ခုခု ရွိပါက အခ်ိန္ၾကာၾကာ ေစာင့္မေနဘဲ အေရျပား အထူးကုဆရာဝန္နဲ႔ ျပသစစ္ေဆးပါ။
၆။ မ်ဳိခ်ရခက္ခဲျခင္း
အစားအေသာက္စားရာမွာ သင့္အေနနဲ႔ မ်ဳိခ်ရ ခက္ခဲေနပါသလား။ အစာအမာေတြ အစား အရည္ေျပာင္းစားေပမယ့္ မ်ဳိခ်ရ ခက္ခဲတာ မသက္သာဘဲ ျဖစ္ေနပါသလား။ အစာအိမ္ကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာရပ္ တစ္ခုျဖစ္တာေၾကာင့္ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတုိင္ပင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
၇။ ဆီး၊ ဝမ္းတြင္ ေသြးပါျခင္း
ဆီးသြားတဲ့အခါ ဆီးထဲမွာ ေသြးပါတာ၊ ဝမ္းသြားတဲ့အခါ ဝမ္းထဲမွာ ေသြးပါေတြက အူမႀကီးကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ မိန္းမကိုယ္က ဆင္းတဲ့ ရာသီေသြးနဲ႔ ခြဲျခားသိဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဆရာဝန္ဆီ ျပသၿပီး စစ္ေဆးမႈ ခံယူသင့္ပါတယ္။ ဆီးအိတ္ကင္ဆာ၊ ေက်ာက္ကပ္ကင္ဆာေတြ ဟုတ္၊ မဟုတ္ပါ စစ္ေဆးပါလိမ့္မယ္။
၈။ ဝမ္းဗိုက္နာက်င္ျခင္းအေပၚ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ေနျခင္း
တခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးေတြက ဝမ္းဗိုက္ရဲ႕ နာက်င္မႈ ခံစားရတဲ့အေပၚမွာ စိတ္ဓာတ္ က်ဆင္းတာမ်ဳိး ရွိတတ္ပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းမႈနဲ႔ ပန္ကရိယ ကင္ဆာက ဆက္စပ္မႈ ရွိေနေပမယ့္ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ကိုေတာ့ ရွင္းျပရ ခက္ခဲတယ္လို႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ဆုိပါတယ္။
၉။ အစာမေၾကျခင္း
အမ်ဳိးသမီးအမ်ားစုက ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ခါစမွာ အစာမေၾကတာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အနည္းငယ္ တက္လာတာမ်ဳိး ေတြႀကံဳေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေၾကာင္း တစ္စံုတစ္ရာမရွိဘဲ အစာမေၾက ျဖစ္ေနတယ္ဆုိရင္ေတာ့ အစာေရမ်ဳိကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာနဲ႔ လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာေတြရဲ႕ ေရွ႕ေျပးလကၡဏာ တစ္ရပ္ ျဖစ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ ေပါ့ဆ မေနသင့္ပါဘူး။ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတိုင္ပင္ပါ။
၁၀။ ပါးစပ္အတြင္း ေျပာင္းလဲျခင္း
ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြရဲ႕ ခံတြင္းမွာ အျဖဴေရာင္ အဖတ္ေလးေတြ၊ လွ်ာေပၚမွာ အျဖဴေရာင္ အစက္အေျပာက္ေတြ ေတြ႕ရွိပါက သတိေပး လကၡဏာရပ္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြက ခံတြင္းကင္ဆာရဲ႕ ေရွ႕ေျပးလကၡဏာရပ္ေတြ ျဖစ္ႏိုင္တာေၾကာင့္ပါ။
၁၁။ နာက်င္ျခင္း
အသက္အရြယ္ ရလာသူေတြမွာ နာက်င္တယ္၊ ကိုက္ခဲတယ္ ေျပာတတ္ၾကပါတယ္။ အဲလုိ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈေတြက ေနရာအတိအက် မျပႏုိင္ဘဲ ဝိုးတုိးဝါးတား ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ ကင္ဆာေရာဂါရဲ႕ အေစာဆံုး လကၡဏာရပ္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္တဲ့ ေနရာက နာက်င္တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ နာက်င္မႈေတြကို ဆက္တုိက္ခံစားေနရတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတုိင္ပင္ၿပီး စစ္ေဆးမႈကို ခံယူပါ။
၁၂။ ျပန္ရည္ေၾကာ အက်ိတ္မ်ား ေျပာင္းလဲျခင္း
သင္ရဲ႕လည္ပင္းနဲ႔ ခ်ဳိင္းၾကားမွာရတဲ့ ျပန္ရည္ေၾကာ အက်ိတ္ေတြ ေရာင္ရမ္းတာ၊ အဖုအက်ိတ္ ျဖစ္တာေတြ ေတြ႕ရွိပါက ဆရာဝန္နဲ႔ျပသပါ။
၁၃။ ဖ်ားနာျခင္း
တုပ္ေကြးျဖစ္တာ၊ ပိုးမႊားကူးစက္တာေတြေၾကာင့္ ဖ်ားနာမႈေတြ ခံစားရႏုိင္တယ္ ဆိုေပမယ့္ မၾကာခဏ ဖ်ားနာေနရင္ေတာ့ ဂ႐ုျပဳသင့္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါက စျဖစ္တဲ့ ေနရာကေန တျခားတစ္ေနရာကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတဲ့ တခ်ဳိ႕ ကင္ဆာေရာဂါ ေတြမွာလည္း ဖ်ားနာတာကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ အသားဝါၿပီး ဖ်ားနာတယ္ဆိုရင္ေတာ့ သင့္အသည္း အတြက္ပါ အေလးထား ဂ႐ုျပဳဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။
၁၄။ ႏံုးေခြျခင္း
ႏံုးေခြတာက ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လြတ္သြားႏုိင္တဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ပါပဲ။ ႏံုးေခြတာက ေသြးကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာ၊ အူမႀကီးကင္ဆာ ေရာဂါေတြရဲ႕ အေစာဆံုး လကၡဏာတစ္ရပ္ ျဖစ္ေနႏုိင္တာေၾကာင့္ပါ။
၁၅။ ေခ်ာင္းဆိုးရက္ ၾကာရွည္ေနျခင္း
တုပ္ေကြး အေအးမိတာ၊ ဓာတ္မတည့္တာေတြရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ အျဖစ္ ေခ်ာင္းဆိုး က်န္ခဲ့ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးတာက သံုး- ေလးပတ္ၾကာ ေခ်ာင္းဆုိးေနရင္ေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသစစ္ေဆးဖုိ႔ လိုပါတယ္။
ဇာျခည္ဝင္း (ေဆးဝါးတကၠသိုလ္)
By Good Health Originally posted
က်န္းမာေရးအတြက္ စုစည္းမိတာေလးေတြပါ။
၁. အသည္းနဲ႕ ကလီစာမ်ားသည္ လုပ္ေဆာင္မႈတူသည္႕အျပင္ဆက္စပ္ေန
၂. အသည္းမွာ ဒါဏ္ရာအနာတရျဖစ္ပါက သာမန္အားျဖင္႕ မခံစားရပါ ။ မည္သည္႕နည္းႏွင္႕မွ မသိႏိုင္ပါ ။ ကင္ဆာအေတာ္မ်ားမ်ား မျဖစ္ခင္တြင္ အသည္းသည္ အရင္ဆံုး ပ်က္စီးရသည္ ။ ထို႕ေၾကာင္႕ အသည္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဂ႐ုစိုက္ပါက ကင္ဆာေရာဂါကိုလည္း ကာကြယ္ႏိုင္ေပသည္ ။
၃. အသည္းသည္ ကိုယ္ခႏၶာ တစ္ခုလံုး၏ အဆိပ္အေတာက္မ်ားကိုဖယ္႐ွားေပးရသ
၄. အသည္းသည္ ၂၄ နာရီပတ္လံုး အလုပ္လုပ္သည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ၄င္းကိုယ္တိုင္လည္း ဆားဗစ္စင္ ျပန္လုပ္ရသည္ ။ ထိုအခ်ိန္သည္ ၊ ည (၁၁) နာရီမွ မနက္ေစာေစာ (၃) နာရီ ၾကား တြင္ ျဖစ္သည္ ။ထို႕ေၾကာင္႕ ည (၁၁) နာရီေနာက္ပိုင္းမွ အိပ္ျခင္း ၊ ညစာကို ေနာက္က်မွ စားျခင္းသည္ အသည္းကို အားနည္းေစသည္ ။ ထို႕ျပင္ မအိပ္ခင္ (၂) နာရီ အတြင္း အသားႏွင္႕ အဆီမ်ားစားျခင္းသည္ အသည္းကို အားနည္းေစသည္ ။ အဘယ္ေၾကာင္႕ဆိုေသာ္ စားသံုးထားေသာအဆီမ်ားကို ေခ်ဖ်က္ေနရေသာေၾကာင္႕ အသည္းသည္ နားခ်ိန္ မရဘဲ အလုပ္လုပ္ေနရသည္။ ညအိပ္ယာ၀င္ေနာက္က် သျဖင္႕မနက္တြင္ ေနျမင္႕သည္အထိ အိပ္စက္ျခင္း ၊ ေန႕လည္စာ မစားခင္ တေရး အိပ္ျခင္းတို႕သည္ အိပ္ေရး၀႐ံုသာ႐ွိေသာ္လည္း ၊အသည္းအတြက္ မည္သို႕ အက်ဳိးမွ် မရ႐ွိေစပါ ။
၅. အကယ္၍ ည အိပ္ယာ၀င္ခါနီးတြင္ ဗိုက္ဆာပါက ၊ အသီးအႏွံစားသံုးႏိုင္ပါသည္ ။ ထိုအစာမ်ားသည္ အစာ ေက်လြယ္သည္ ။ အသားသည္ စားသံုးၿပီး(၄)နာရီၾကာမွ အူမႀကီးသို႕ ေရာက္သည္ ။ထိုအသားကိုပင္ အဆီမ်ား မ်ားႏွင္႕ခ်က္ထားပါက (၁၂)နာရီၾကာမွ အူမႀကီးထဲသို႕ ေရာက္သည္ ။ ထို႕ေၾကာင္႕ ည အိပ္ယာ၀င္ခါနီးတြင္ ထိုအရာမ်ား မစားသံုးသင္႔ေပ ။အကယ္၍ စားသံုးမိပါက အသည္းသည္ ထို အဆိပ္အေတာက္မ်ား ကို ဖယ္႐ွား ေနရေသာေၾကာင္႕ မနားရေပ ။ မနက္ေစာေစာ အိပ္ယာထစာတြင္ ပင္ပန္းသည္ဟု ခံစားရျခင္းမွာ အထက္ပါ
အေၾကာင္းမ်ား၏ရလာဒ္ျဖစ္သည္ ။ ထို႕ေၾကာင္႕ ည အိပ္ယာ၀င္ခါနီးတြင္ အသီးအႏွံစားပါက မနက္ အိပ္ယာထ တြင္ အားအင္ျပည္႕ၿဖဳိး လန္းဆန္းေနပါမည္ ။
၆. အဆီသည္ အသည္း၏ အဓိက ရန္သူျဖစ္သည္ ။ အဆီသည္ အသည္း၏ လုပ္ငန္းမ်ားကို ပ်က္စီးေစၿပီး အသည္းကိုလည္း အားနည္းေစသည္ ။ ေဆးစားျခင္းျဖင္႕လည္း အသည္းကို ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ေပ ။ ေဆးတြင္ပါ၀င္ေသာ အျခားဓာတု ျဒပ္ေပါင္းမ်ားကို အသည္းက ထပ္မံ ေခ်ဖ်က္ေနရသည္။
၇. သံလြင္ဆီ ၊ မုန္လာဥ ၊ သခြားသီး ၊ င႐ုပ္သီးစိမ္း ၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ ၊ ၾကက္သြန္နီ ၊ ဆား ၊ ေ႐ႊဖ႐ံုသီးႏွင္႕ အ႐ိုးပါ စားႏိုင္ေသာ ငါးကေလးမ်ားသည္ ၊ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ေကာင္းမြန္ေသာ အစာမ်ားျဖစ္သည္ ။ ႏွမ္းဆီ သည္လည္း ခႏၶာကိုယ္အတြက္ ေကာင္းမြန္သည္ ။
၈. အစာကို ၾကာ႐ွည္ခံေစေသာ ဓါတုေဆး ၊ အေရာင္တင္ေဆးႏွင္႕ၾကာဆံသည္ အလ်ဴမီနီယံ ဓါတ္ပါျခင္း ေၾကာင္႕ မေကာင္းပါ ။ ပိုးသတ္ေဆးႏွင္႕အေရာင္ခြၽတ္ေဆးသ
၉. အဂၤလိပ္ေဆး၀ါးမ်ားသည္ ဓါတုနည္းႏွင္႕ ေဖာ္စပ္ထားေသာေၾကာင္႕အသည္းအတြက္
၁၀. ကေလးမ်ား အိပ္ယာ၀င္ေနာက္က်ျခင္းသည္ မွတ္ဥာဏ္ႏွင္႔စဥ္းစားဥာဏ္ ကို အားနည္းေစသည္ ။
၁၁. အေကာင္းဆံုး အိပ္ခ်ိန္သည္ ည (၉) နာရီႏွင္႕ (၁၁) နာရီၾကားတြင္ ျဖစ္သည္ ။ မ်ားမ်ားအိပ္ျခင္းျဖင္႕ အသည္းကိုေကာင္းမြန္ေစသည္ ။ နလံထစ လူနာမ်ားသည္ အိပ္ေရး၀ေအာင္ အိပ္ရသည္ ။
၁၂. သဘာ၀ အစားအစာမ်ားသည္ အသည္းအတြက္ေကာင္းမြန္သည္ ။ စည္သြပ္ဗူး စားသံုးျခင္း ၊ စည္သြပ္ အခ်ဴိရည္ေသာက္သံုးျခင္း မ်ားသည္ အာဟာရ မျဖစ္ပါ ။
၁၃. စိတ္ဓါတ္ႏွင္႕ ခံစားမႈ ညီမွ်ေနရန္ အေရးႀကီးသည္ ။စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း ၊ အသံ ဆူညံျခင္း ၊ ေဒါသထြက္ျခင္း ၊ ၾကာ႐ွည္စြာေအာင္႕အည္းသည္းခံျခင္
၁၄. ေလလည္ျခင္း ၊ ေခြၽးထြက္ျခင္း ၊ ဆီးသြားျခင္းတို႕သည္ခႏၶာကိုယ္အတ
၁၅. ခႏၶာကိုယ္ တစ္ေနရာ ရာတြင္ အနာတရျဖစ္ပါက ေႏြးေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင္႕ နာက်င္ျခင္းကို ေလ်ာ႕ပါး သြားေစပါသည္ ။ ေရေႏြးကန္တြင္ စိမ္ျခင္းသည္လည္း က်န္းမာေရးအတြက္ေကာင္းပါသည္ ။ သို႕ေသာ္ ႏွလံုး ေရာဂါ႐ွိသူမ်ား သတိထားရန္မွာ ၊ ေရေႏြးကန္ထဲစိမ္ျခင္းလွ်င္ ရင္ဘတ္ကို မစိမ္မိပါေစႏွင္႕ ။ အဘယ္ေၾကာင္႕ ဆိုေသာ္ အပူဓါတ္သည္ ႏွလံုးပို၍ အလုပ္လုပ္ေစသျဖင္႕ ႏွလံုးအတြက္ မေကာင္းပါ ။
၁၆. ဆန္လံုးတီး ၊ ဂ်ဴံၾကမ္း ၊ ေကြကာအုတ္ ၊ ကန္စြန္းဥ ၊ ပိန္းဥ ႏွင္႕ ေျပာင္းဖူး စသည္တို႕ စားသံုးျခင္းသည္ ၊ က်န္းမာေရးအတြက္ေကာင္းပါသည္ ။
၁၇. ေသြးအုပ္စု ေအ အမ်ဳိးအစား႐ွိသူမ်ားသည္ ၊ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ရန္ အလားအလာမ်ားသည္ ။ ထို႕ျပင္ ေသြးအုပ္စု အို အမ်ဳိးအစား႐ွိသူမ်ားသည္ အသည္းေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ရန္ အခြင္႔အေရးမ်ားသည္ ။
၁၈. မိန္းမမ်ားသည္ ပို၍ အသက္႐ွည္ၾကသည္ ။ အဘယ္ေၾကာင္႕ ဆိုေသာ္ မိန္းမတို႕ သဘာ၀ ရာသီေသြး လာျခင္းျဖင္႕ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းမွ အညစ္အေၾကးႏွင္႕ေဒါသကို မွန္မွန္ စြန္႕ထုတ္၍ စိတ္ဓါတ္ကို ပို၍ တည္ၿငိမ္ ေစသည္ ။
၁၉. ၀ေသာ သူမ်ားသည္ ပံုမွန္အားျဖင္႕ အစားအစာ တရားလြန္စားၾကသည္႕အတြက္ အသည္း ၊ ႏွလံုးႏွင္႕ အူလမ္းေၾကာင္းတြင္ မက်န္းမမာ ျဖစ္တတ္သည္ ။ ႏွလံုးကို ထိခိုက္လွ်င္ ပံုမွန္အားျဖင္႕ ေသြးဖိအားလည္း
ထိခိုက္ၿပီး ေသြးတိုးေရာဂါ ျဖစ္တတ္သည္ ။
၂၀. အစာအိမ္ ေရာဂါ ႐ွိသူမ်ားသည္လည္း အစာမ်ားမ်ားႏွင္႕အဆီမ်ားမ်ား စားျခင္းႏွင္႕ ပတ္သက္သည္ ။
၂၁. ႏွလံုးႏွင္႕ သားအိမ္သည္ ဆက္ေနသည္ ။ တစ္ေန႕လွ်င္ ေရ (၂) ပုလင္းမွ (၃) ပုလင္း မွန္မွန္ ေသာက္ေပး ျခင္းျဖင္႕ က်န္းမာေစသည္ ။
၂၂. မလိုအပ္ဘဲ အိပ္စေရး (X-ray) ႐ိုက္ျခင္း (C.T. Scan ) လုပ္ျခင္းတို႕ကို မလုပ္ပါႏွင္႕ ။ ကိုယ္ခႏၶာကိုထိခိုက္ ေစပါသည္ ။ ႏွစ္စဥ္ပံုမွန္ ေဆးစစ္ျခင္းျဖင္႕ ကင္ဆာေရာဂါႏွင္႔ တျခားေရာဂါမ်ားကို မသိႏိုင္ပါ။ ပံုမွန္ ေဆးစစ္ ၍ သိရေသာ အခ်ိန္တြင္ ၊ ေရာဂါအမ်ားစုသည္ေရာဂါရင္႕ေနၾကေပ
၂၃. အသီးအ႐ြက္မွ ဗီတာမင္စီ ( Vitamin-C ) သည္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းမွ အဆိပ္အေတာက္မ်ားကို ထုတ္ပစ္ ရာ၌ အလြန္ အသံုး၀င္သည္ ။
၂၄. နံနက္ေစာေစာ (၅) နာရီႏွင္႕ (၇) နာရီ ၾကားအခ်ိန္သည္ မစင္
စြန္႕ျခင္းအတြက္ အေကာင္းဆံုးအခ်ိန္ ျဖစ္သည္ ။ သို႕မဟုတ္လွ်င္ အူသိမ္သည္ မစင္မွ အဆိပ္အေတာက္ကို စုပ္ယူေပလိမ္႕မည္ ။ထိုအေၾကာင္း မ်ားေၾကာင္႕၀မ္းခ်ဴပ္သူမ်ား ေနထိုင္မေကာင္းၾကျခင္းျဖစ္သည္ ။
၂၅. သည္းေျခတြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္း ၊ အသည္းႏွင္႕ ဦးေႏွာက္တြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္းမ်ားသည္ အသားႏွင္႕ အဆီမွ အဆိပ္အေတာက္မ်ားေၾကာင္႕ျဖစ္ေပၚလ
၂၆. ကယ္လ္စီယမ္ ( ထံုး၊ ေဂၚဖီပန္း ၊ သေဘာၤသီး ) ႏွင္႕ သံဓါတ္ ၊(ထန္းလ်က္ ၊ ဟင္းႏုႏြယ္ ) စသည္တို႔သည္ ၊ သည္းေျခ ႏွင္႕ ေက်ာက္ကပ္ကိုသန္မာေစသည္ ။
၂၇. မ်က္စိ၀ါေနလွ်င္ အသည္းႏွင္႕ သည္းေျခတြင္ ျပႆနာ႐ွိသည္ ။
၂၈. အနီေရာင္႐ွိေသာ အသီးအ႐ြက္မ်ားသည္ ဦးေႏွာက္ႏွင္႕ႏွလံုးအတြက္ေကာင္း
၂၉. ေသြးေပါင္နည္းေနေသာ္လည္း ေနထိုင္ေကာင္းေနလွ်င္ မစိုးရိမ္ရပါ ။
၃၀. မ်က္ႏွာတြင္ ၀က္ၿခံ ထြက္ေပၚလာျခင္းသည္ ေသြးထဲမွအဆိပ္အေတာက္မ်ားကို မဖယ္႐ွားႏိုင္ျခင္း လကၡဏာ တစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္သည္ ။
၃၁. နံနက္ေစာေစာ အခ်ိန္တြင္ ေလ႕က်င္႕ခန္းလုပ္ျခင္းသည္အေကာင္
၃၂. ေခါင္းကိုက္ျခင္းသည္ ႏွလံုးမွ ေသြးမ်ားတြင္ ေအာက္ဆီဂ်င္ပမာဏ နည္းပါးေနျခင္းကို ျပသေသာ ေရာဂါ လကၡဏာ တစ္ရပ္ ျဖစ္သည္ ။
၃၃. မ်က္ကြင္းညဳိျခင္းသည္ အသည္းႏွင္႕ ေက်ာက္ကပ္ အားနည္းေနျခင္းကို ျပသည္ ။ ထိုအတြက္ေၾကာင္႕ ညဥ္႕နက္သန္းေခါင္ အလုပ္လုပ္သူမ်ား အသည္းအနားမရ၍ မ်က္ကြင္းညဳိၾကျခင္းျဖစ္သည္ ။
၃၄. ရင္သားႏွင္႕ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ႐ွိသူမ်ား ငန္ေသာအစားအစာႏွင္႔ပင္လယ္ေမွ်ာ႕
ဟိုက ဒီက စုစည္းမိတာေလးေတြကို ဗဟုသုတအျဖစ္ မွ်ေ၀ေရးေပးတာပါ။
၁. အသည္းနဲ႕ ကလီစာမ်ားသည္ လုပ္ေဆာင္မႈတူသည္႕အျပင္ဆက္စပ္ေန
၂. အသည္းမွာ ဒါဏ္ရာအနာတရျဖစ္ပါက သာမန္အားျဖင္႕ မခံစားရပါ ။ မည္သည္႕နည္းႏွင္႕မွ မသိႏိုင္ပါ ။ ကင္ဆာအေတာ္မ်ားမ်ား မျဖစ္ခင္တြင္ အသည္းသည္ အရင္ဆံုး ပ်က္စီးရသည္ ။ ထို႕ေၾကာင္႕ အသည္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဂ႐ုစိုက္ပါက ကင္ဆာေရာဂါကိုလည္း ကာကြယ္ႏိုင္ေပသည္ ။
၃. အသည္းသည္ ကိုယ္ခႏၶာ တစ္ခုလံုး၏ အဆိပ္အေတာက္မ်ားကိုဖယ္႐ွားေပးရသ
၄. အသည္းသည္ ၂၄ နာရီပတ္လံုး အလုပ္လုပ္သည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ၄င္းကိုယ္တိုင္လည္း ဆားဗစ္စင္ ျပန္လုပ္ရသည္ ။ ထိုအခ်ိန္သည္ ၊ ည (၁၁) နာရီမွ မနက္ေစာေစာ (၃) နာရီ ၾကား တြင္ ျဖစ္သည္ ။ထို႕ေၾကာင္႕ ည (၁၁) နာရီေနာက္ပိုင္းမွ အိပ္ျခင္း ၊ ညစာကို ေနာက္က်မွ စားျခင္းသည္ အသည္းကို အားနည္းေစသည္ ။ ထို႕ျပင္ မအိပ္ခင္ (၂) နာရီ အတြင္း အသားႏွင္႕ အဆီမ်ားစားျခင္းသည္ အသည္းကို အားနည္းေစသည္ ။ အဘယ္ေၾကာင္႕ဆိုေသာ္ စားသံုးထားေသာအဆီမ်ားကို ေခ်ဖ်က္ေနရေသာေၾကာင္႕ အသည္းသည္ နားခ်ိန္ မရဘဲ အလုပ္လုပ္ေနရသည္။ ညအိပ္ယာ၀င္ေနာက္က် သျဖင္႕မနက္တြင္ ေနျမင္႕သည္အထိ အိပ္စက္ျခင္း ၊ ေန႕လည္စာ မစားခင္ တေရး အိပ္ျခင္းတို႕သည္ အိပ္ေရး၀႐ံုသာ႐ွိေသာ္လည္း ၊အသည္းအတြက္ မည္သို႕ အက်ဳိးမွ် မရ႐ွိေစပါ ။
၅. အကယ္၍ ည အိပ္ယာ၀င္ခါနီးတြင္ ဗိုက္ဆာပါက ၊ အသီးအႏွံစားသံုးႏိုင္ပါသည္ ။ ထိုအစာမ်ားသည္ အစာ ေက်လြယ္သည္ ။ အသားသည္ စားသံုးၿပီး(၄)နာရီၾကာမွ အူမႀကီးသို႕ ေရာက္သည္ ။ထိုအသားကိုပင္ အဆီမ်ား မ်ားႏွင္႕ခ်က္ထားပါက (၁၂)နာရီၾကာမွ အူမႀကီးထဲသို႕ ေရာက္သည္ ။ ထို႕ေၾကာင္႕ ည အိပ္ယာ၀င္ခါနီးတြင္ ထိုအရာမ်ား မစားသံုးသင္႔ေပ ။အကယ္၍ စားသံုးမိပါက အသည္းသည္ ထို အဆိပ္အေတာက္မ်ား ကို ဖယ္႐ွား ေနရေသာေၾကာင္႕ မနားရေပ ။ မနက္ေစာေစာ အိပ္ယာထစာတြင္ ပင္ပန္းသည္ဟု ခံစားရျခင္းမွာ အထက္ပါ
အေၾကာင္းမ်ား၏ရလာဒ္ျဖစ္သည္ ။ ထို႕ေၾကာင္႕ ည အိပ္ယာ၀င္ခါနီးတြင္ အသီးအႏွံစားပါက မနက္ အိပ္ယာထ တြင္ အားအင္ျပည္႕ၿဖဳိး လန္းဆန္းေနပါမည္ ။
၆. အဆီသည္ အသည္း၏ အဓိက ရန္သူျဖစ္သည္ ။ အဆီသည္ အသည္း၏ လုပ္ငန္းမ်ားကို ပ်က္စီးေစၿပီး အသည္းကိုလည္း အားနည္းေစသည္ ။ ေဆးစားျခင္းျဖင္႕လည္း အသည္းကို ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ေပ ။ ေဆးတြင္ပါ၀င္ေသာ အျခားဓာတု ျဒပ္ေပါင္းမ်ားကို အသည္းက ထပ္မံ ေခ်ဖ်က္ေနရသည္။
၇. သံလြင္ဆီ ၊ မုန္လာဥ ၊ သခြားသီး ၊ င႐ုပ္သီးစိမ္း ၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ ၊ ၾကက္သြန္နီ ၊ ဆား ၊ ေ႐ႊဖ႐ံုသီးႏွင္႕ အ႐ိုးပါ စားႏိုင္ေသာ ငါးကေလးမ်ားသည္ ၊ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ေကာင္းမြန္ေသာ အစာမ်ားျဖစ္သည္ ။ ႏွမ္းဆီ သည္လည္း ခႏၶာကိုယ္အတြက္ ေကာင္းမြန္သည္ ။
၈. အစာကို ၾကာ႐ွည္ခံေစေသာ ဓါတုေဆး ၊ အေရာင္တင္ေဆးႏွင္႕ၾကာဆံသည္ အလ်ဴမီနီယံ ဓါတ္ပါျခင္း ေၾကာင္႕ မေကာင္းပါ ။ ပိုးသတ္ေဆးႏွင္႕အေရာင္ခြၽတ္ေဆးသ
၉. အဂၤလိပ္ေဆး၀ါးမ်ားသည္ ဓါတုနည္းႏွင္႕ ေဖာ္စပ္ထားေသာေၾကာင္႕အသည္းအတြက္
၁၀. ကေလးမ်ား အိပ္ယာ၀င္ေနာက္က်ျခင္းသည္ မွတ္ဥာဏ္ႏွင္႔စဥ္းစားဥာဏ္ ကို အားနည္းေစသည္ ။
၁၁. အေကာင္းဆံုး အိပ္ခ်ိန္သည္ ည (၉) နာရီႏွင္႕ (၁၁) နာရီၾကားတြင္ ျဖစ္သည္ ။ မ်ားမ်ားအိပ္ျခင္းျဖင္႕ အသည္းကိုေကာင္းမြန္ေစသည္ ။ နလံထစ လူနာမ်ားသည္ အိပ္ေရး၀ေအာင္ အိပ္ရသည္ ။
၁၂. သဘာ၀ အစားအစာမ်ားသည္ အသည္းအတြက္ေကာင္းမြန္သည္ ။ စည္သြပ္ဗူး စားသံုးျခင္း ၊ စည္သြပ္ အခ်ဴိရည္ေသာက္သံုးျခင္း မ်ားသည္ အာဟာရ မျဖစ္ပါ ။
၁၃. စိတ္ဓါတ္ႏွင္႕ ခံစားမႈ ညီမွ်ေနရန္ အေရးႀကီးသည္ ။စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း ၊ အသံ ဆူညံျခင္း ၊ ေဒါသထြက္ျခင္း ၊ ၾကာ႐ွည္စြာေအာင္႕အည္းသည္းခံျခင္
၁၄. ေလလည္ျခင္း ၊ ေခြၽးထြက္ျခင္း ၊ ဆီးသြားျခင္းတို႕သည္ခႏၶာကိုယ္အတ
၁၅. ခႏၶာကိုယ္ တစ္ေနရာ ရာတြင္ အနာတရျဖစ္ပါက ေႏြးေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင္႕ နာက်င္ျခင္းကို ေလ်ာ႕ပါး သြားေစပါသည္ ။ ေရေႏြးကန္တြင္ စိမ္ျခင္းသည္လည္း က်န္းမာေရးအတြက္ေကာင္းပါသည္ ။ သို႕ေသာ္ ႏွလံုး ေရာဂါ႐ွိသူမ်ား သတိထားရန္မွာ ၊ ေရေႏြးကန္ထဲစိမ္ျခင္းလွ်င္ ရင္ဘတ္ကို မစိမ္မိပါေစႏွင္႕ ။ အဘယ္ေၾကာင္႕ ဆိုေသာ္ အပူဓါတ္သည္ ႏွလံုးပို၍ အလုပ္လုပ္ေစသျဖင္႕ ႏွလံုးအတြက္ မေကာင္းပါ ။
၁၆. ဆန္လံုးတီး ၊ ဂ်ဴံၾကမ္း ၊ ေကြကာအုတ္ ၊ ကန္စြန္းဥ ၊ ပိန္းဥ ႏွင္႕ ေျပာင္းဖူး စသည္တို႕ စားသံုးျခင္းသည္ ၊ က်န္းမာေရးအတြက္ေကာင္းပါသည္ ။
၁၇. ေသြးအုပ္စု ေအ အမ်ဳိးအစား႐ွိသူမ်ားသည္ ၊ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ရန္ အလားအလာမ်ားသည္ ။ ထို႕ျပင္ ေသြးအုပ္စု အို အမ်ဳိးအစား႐ွိသူမ်ားသည္ အသည္းေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ရန္ အခြင္႔အေရးမ်ားသည္ ။
၁၈. မိန္းမမ်ားသည္ ပို၍ အသက္႐ွည္ၾကသည္ ။ အဘယ္ေၾကာင္႕ ဆိုေသာ္ မိန္းမတို႕ သဘာ၀ ရာသီေသြး လာျခင္းျဖင္႕ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းမွ အညစ္အေၾကးႏွင္႕ေဒါသကို မွန္မွန္ စြန္႕ထုတ္၍ စိတ္ဓါတ္ကို ပို၍ တည္ၿငိမ္ ေစသည္ ။
၁၉. ၀ေသာ သူမ်ားသည္ ပံုမွန္အားျဖင္႕ အစားအစာ တရားလြန္စားၾကသည္႕အတြက္ အသည္း ၊ ႏွလံုးႏွင္႕ အူလမ္းေၾကာင္းတြင္ မက်န္းမမာ ျဖစ္တတ္သည္ ။ ႏွလံုးကို ထိခိုက္လွ်င္ ပံုမွန္အားျဖင္႕ ေသြးဖိအားလည္း
ထိခိုက္ၿပီး ေသြးတိုးေရာဂါ ျဖစ္တတ္သည္ ။
၂၀. အစာအိမ္ ေရာဂါ ႐ွိသူမ်ားသည္လည္း အစာမ်ားမ်ားႏွင္႕အဆီမ်ားမ်ား စားျခင္းႏွင္႕ ပတ္သက္သည္ ။
၂၁. ႏွလံုးႏွင္႕ သားအိမ္သည္ ဆက္ေနသည္ ။ တစ္ေန႕လွ်င္ ေရ (၂) ပုလင္းမွ (၃) ပုလင္း မွန္မွန္ ေသာက္ေပး ျခင္းျဖင္႕ က်န္းမာေစသည္ ။
၂၂. မလိုအပ္ဘဲ အိပ္စေရး (X-ray) ႐ိုက္ျခင္း (C.T. Scan ) လုပ္ျခင္းတို႕ကို မလုပ္ပါႏွင္႕ ။ ကိုယ္ခႏၶာကိုထိခိုက္ ေစပါသည္ ။ ႏွစ္စဥ္ပံုမွန္ ေဆးစစ္ျခင္းျဖင္႕ ကင္ဆာေရာဂါႏွင္႔ တျခားေရာဂါမ်ားကို မသိႏိုင္ပါ။ ပံုမွန္ ေဆးစစ္ ၍ သိရေသာ အခ်ိန္တြင္ ၊ ေရာဂါအမ်ားစုသည္ေရာဂါရင္႕ေနၾကေပ
၂၃. အသီးအ႐ြက္မွ ဗီတာမင္စီ ( Vitamin-C ) သည္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းမွ အဆိပ္အေတာက္မ်ားကို ထုတ္ပစ္ ရာ၌ အလြန္ အသံုး၀င္သည္ ။
၂၄. နံနက္ေစာေစာ (၅) နာရီႏွင္႕ (၇) နာရီ ၾကားအခ်ိန္သည္ မစင္
စြန္႕ျခင္းအတြက္ အေကာင္းဆံုးအခ်ိန္ ျဖစ္သည္ ။ သို႕မဟုတ္လွ်င္ အူသိမ္သည္ မစင္မွ အဆိပ္အေတာက္ကို စုပ္ယူေပလိမ္႕မည္ ။ထိုအေၾကာင္း မ်ားေၾကာင္႕၀မ္းခ်ဴပ္သူမ်ား ေနထိုင္မေကာင္းၾကျခင္းျဖစ္သည္ ။
၂၅. သည္းေျခတြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္း ၊ အသည္းႏွင္႕ ဦးေႏွာက္တြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္းမ်ားသည္ အသားႏွင္႕ အဆီမွ အဆိပ္အေတာက္မ်ားေၾကာင္႕ျဖစ္ေပၚလ
၂၆. ကယ္လ္စီယမ္ ( ထံုး၊ ေဂၚဖီပန္း ၊ သေဘာၤသီး ) ႏွင္႕ သံဓါတ္ ၊(ထန္းလ်က္ ၊ ဟင္းႏုႏြယ္ ) စသည္တို႔သည္ ၊ သည္းေျခ ႏွင္႕ ေက်ာက္ကပ္ကိုသန္မာေစသည္ ။
၂၇. မ်က္စိ၀ါေနလွ်င္ အသည္းႏွင္႕ သည္းေျခတြင္ ျပႆနာ႐ွိသည္ ။
၂၈. အနီေရာင္႐ွိေသာ အသီးအ႐ြက္မ်ားသည္ ဦးေႏွာက္ႏွင္႕ႏွလံုးအတြက္ေကာင္း
၂၉. ေသြးေပါင္နည္းေနေသာ္လည္း ေနထိုင္ေကာင္းေနလွ်င္ မစိုးရိမ္ရပါ ။
၃၀. မ်က္ႏွာတြင္ ၀က္ၿခံ ထြက္ေပၚလာျခင္းသည္ ေသြးထဲမွအဆိပ္အေတာက္မ်ားကို မဖယ္႐ွားႏိုင္ျခင္း လကၡဏာ တစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္သည္ ။
၃၁. နံနက္ေစာေစာ အခ်ိန္တြင္ ေလ႕က်င္႕ခန္းလုပ္ျခင္းသည္အေကာင္
၃၂. ေခါင္းကိုက္ျခင္းသည္ ႏွလံုးမွ ေသြးမ်ားတြင္ ေအာက္ဆီဂ်င္ပမာဏ နည္းပါးေနျခင္းကို ျပသေသာ ေရာဂါ လကၡဏာ တစ္ရပ္ ျဖစ္သည္ ။
၃၃. မ်က္ကြင္းညဳိျခင္းသည္ အသည္းႏွင္႕ ေက်ာက္ကပ္ အားနည္းေနျခင္းကို ျပသည္ ။ ထိုအတြက္ေၾကာင္႕ ညဥ္႕နက္သန္းေခါင္ အလုပ္လုပ္သူမ်ား အသည္းအနားမရ၍ မ်က္ကြင္းညဳိၾကျခင္းျဖစ္သည္ ။
၃၄. ရင္သားႏွင္႕ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ႐ွိသူမ်ား ငန္ေသာအစားအစာႏွင္႔ပင္လယ္ေမွ်ာ႕
ဟိုက ဒီက စုစည္းမိတာေလးေတြကို ဗဟုသုတအျဖစ္ မွ်ေ၀ေရးေပးတာပါ။
အသည္းေရာဂါခံစားေနရေသာ လူသားမ်ား
အတြက္ က်န္းမာလာဘ္တစ္ပါး ဝမ္းေၿမာက္ေစသည့္ သခြတ္ၿပဳတ္ေဆးရည္ ..…
ဘီပုိး စီပုိး အသည္းသမားမ်ား သခြတ္ကုိေသာက္ ေရာဂါေပ်ာက္၏….( အသည္းေရာဂါၿဖစ္ေနေသာ မိသားစုဝင္မ်ားအား စိတ္ခ်မ္းသာမွဳ ့ ၿဖစ္ေစၿပီး လူ ့သက္တမ္းအၿပည့္ေနႏုိင္ေသာေႀကာင့္ Mg Mandalay မွ ေလးနက္စြာ မွ်ေဝပါသည္ ။ )
အခုေဖာ္ၿပေသာ သခြတ္အစြမ္းေႀကာင့္ စီပုိး အသည္းသမားသည္ ပုိးေကာင္ေရ သိန္းခ်ိီရာမွ ဆယ္ဂဏန္းမွ်သာက်န္ရွီေတာ့ၿပီး ေရာဂါမွာ သိသိသာသာ ေပ်ာက္ကင္းသြားသေလာက္ၿဖစ္သြားေသာေႀကာင့္ အသည္းအထူးကု ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ဝင္း ဆရာႀကီးကုိယ္တုိင္အံ့အားသင့္လုိ ့ သခြတ္ေသာက္ေသာ လူနာကို မွတ္တမ္းအၿပဳ ့ခံလုိက္ရေသာ ၿမန္မာတုိ ့၏ သခြတ္ပင္ သာၿဖစ္ပါသည္ ။
ဆရာႀကီးစီမွာ အသည္းအတြက္ ေသာကမ်ားစြာ ေငြေၿမာက္မ်ားစြာ ကုန္က်ေနၿပီးမွ ရရွိလာေသာ အစြမ္းထက္ေဆးနည္းလည္း ၿဖစ္ပါသည္ ထုိ စီပုိးလူနာ၏ ကုိယ္ေတြ ့ေဆးၿဖစ္ေသာေႀကာင့္ လူနာကုိယ္တုိင္းမွ ဌင္းကဲ့သုိ ့ ပုိက္ဆံ ရာေပါင္းမ်ားစြာ ကုန္က်ၿခင္းလည္း မရွိေစဘဲ တကယ္လည္း ေသာက္ တကယ္ စီပုိးေပ်ာက္ခဲ့ရလုိ ့ သူကုိယ္တုိင္လည္း ေဆးကုသိုလ္ ၿပဳ ့ေနပါေသးသည္ ။
လုပ္ေဆာင္ေသာက္သုံးရန္မွာ ….
သခြတ္ပင္၏ အပြင့္ အရြက္ အေခါက္ တု ိ့ကုိ ယူပါ အပြင့္ႏွင့္အရြက္ကုိေတာ့ ေနအနည္းရေသာ ေနရာမွာ အေၿခာက္ခံလုိက္ပါ ( လက္ဖက္ေၿခာက္္လုိ ့လည္း ေသာက္သုံးလုိ ့ရႏုိင္ေစရန္ အတြက္ ) အေခါက္ကုိေတာ့ ေရေဆးၿပီး ႀကာရွည္သိမ္းထားလုိ ့ရေအာင္ ေနဖန္ ့ဖန္ ့ၿပၿပီး အေခါက္ကုိ သုံးစြဲ ရပါမည္ ။
ေဆးရည္က်ဳိနည္း ….
ပထမဦးစြာ ေဆးက်ုဳိရန္အတြက္ ေၿမအုိးအသစ္တလုံးကုိ ရယူပါ
ေၿမအုိးထဲ့တြင္ သခြတ္ပြင့္ ၊ အရြက္ ႏွင့္ အေခါက္တုိ ့ကုိ ေရနဲ ့ သုံးခြက္တခြက္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ ၿပဳတ္ၿပီး ေသာက္သုံးေပးပါ တေန ့ကုိ သုံးႀကိမ္( သုိ ့ ) ႏွစ္ႀကိမ္ေလာက္ လုပ္ေဆာင္ေသာက္သုံးေပးပါ ။ အေခါက္တစ္မ်ဳိးတည္းကုိလည္း ႀကဳိခ်က္ေသာက္သုံးႏုိင္ပါသည္ ။
အရြက္အေၿခာက္ႏွင့္ အပြင့္အေၿခာက္ကိုေတာ့ ေအာက္ေဖာ္ၿပပါ အတုိင္း ေသာက္သုံးလည္း ရပါသည္ ။
အရြက္ေၿခာက္နဲ ့ အပြင့္ ေၿခာက္အနည္းငယ္ကုိလည္း လက္ေၿခာက္ပုံစံၿပဳလုပ္ၿပီးေတာ့လည္း ေဆးအၿဖစ္ေသာက္သုံးနုိင္ပါေသးသည္ ၊ လက္ဖက္ေၿခာက္ခပ္သည့္ ပုံစံလုိ လက္ဖက္ေၿခာက္အစား သခြတ္အရြက္ေၿခာက္ႏွင့္ အပြင့္ေၿခာက္ အနည္းငယ္ထည့္ခပ္ ေရေႏြးႀကမ္း ေသာက္သုံးသလုိ ့လည္း လုပ္ေသာက္ၿခင္းၿဖင့္ အသည္းေရာဂါအတြက္ ႀကဳိတင္ကာကြယ္ၿခင္း အက်ဳိးေက်းဇူးရရွိပါသည္ ၊
သခြတ္ေဆးရည္ သည္ အသည္းနဲ ့ပတ္သက္ေသာ အသည္းအဆီဖုံးၿခင္းႏွင့္ ဘီပုိး စီပုိး အသည္းေရာဂါ ၿဖစ္ေနသူမ်ား အတြက္ အေကာင္းဆုံး ေဆးစြမ္းထက္ၿမတ္ေပးစြမ္းႏုိင္ေသာ သခြတ္ပင္၏ ေက်းဇူးမ်ားသာ ၿဖစ္ပါေတာ့သည္ ။
ဘီပုိး စီပုိး အသည္းသမားမ်ား သခြတ္ကုိေသာက္ ေရာဂါေပ်ာက္၏….( အသည္းေရာဂါၿဖစ္ေနေသာ မိသားစုဝင္မ်ားအား စိတ္ခ်မ္းသာမွဳ ့ ၿဖစ္ေစၿပီး လူ ့သက္တမ္းအၿပည့္ေနႏုိင္ေသာေႀကာင့္ Mg Mandalay မွ ေလးနက္စြာ မွ်ေဝပါသည္ ။ )
အခုေဖာ္ၿပေသာ သခြတ္အစြမ္းေႀကာင့္ စီပုိး အသည္းသမားသည္ ပုိးေကာင္ေရ သိန္းခ်ိီရာမွ ဆယ္ဂဏန္းမွ်သာက်န္ရွီေတာ့ၿပီး ေရာဂါမွာ သိသိသာသာ ေပ်ာက္ကင္းသြားသေလာက္ၿဖစ္သြားေသာေႀကာင့္ အသည္းအထူးကု ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ဝင္း ဆရာႀကီးကုိယ္တုိင္အံ့အားသင့္လုိ ့ သခြတ္ေသာက္ေသာ လူနာကို မွတ္တမ္းအၿပဳ ့ခံလုိက္ရေသာ ၿမန္မာတုိ ့၏ သခြတ္ပင္ သာၿဖစ္ပါသည္ ။
ဆရာႀကီးစီမွာ အသည္းအတြက္ ေသာကမ်ားစြာ ေငြေၿမာက္မ်ားစြာ ကုန္က်ေနၿပီးမွ ရရွိလာေသာ အစြမ္းထက္ေဆးနည္းလည္း ၿဖစ္ပါသည္ ထုိ စီပုိးလူနာ၏ ကုိယ္ေတြ ့ေဆးၿဖစ္ေသာေႀကာင့္ လူနာကုိယ္တုိင္းမွ ဌင္းကဲ့သုိ ့ ပုိက္ဆံ ရာေပါင္းမ်ားစြာ ကုန္က်ၿခင္းလည္း မရွိေစဘဲ တကယ္လည္း ေသာက္ တကယ္ စီပုိးေပ်ာက္ခဲ့ရလုိ ့ သူကုိယ္တုိင္လည္း ေဆးကုသိုလ္ ၿပဳ ့ေနပါေသးသည္ ။
လုပ္ေဆာင္ေသာက္သုံးရန္မွာ ….
သခြတ္ပင္၏ အပြင့္ အရြက္ အေခါက္ တု ိ့ကုိ ယူပါ အပြင့္ႏွင့္အရြက္ကုိေတာ့ ေနအနည္းရေသာ ေနရာမွာ အေၿခာက္ခံလုိက္ပါ ( လက္ဖက္ေၿခာက္္လုိ ့လည္း ေသာက္သုံးလုိ ့ရႏုိင္ေစရန္ အတြက္ ) အေခါက္ကုိေတာ့ ေရေဆးၿပီး ႀကာရွည္သိမ္းထားလုိ ့ရေအာင္ ေနဖန္ ့ဖန္ ့ၿပၿပီး အေခါက္ကုိ သုံးစြဲ ရပါမည္ ။
ေဆးရည္က်ဳိနည္း ….
ပထမဦးစြာ ေဆးက်ုဳိရန္အတြက္ ေၿမအုိးအသစ္တလုံးကုိ ရယူပါ
ေၿမအုိးထဲ့တြင္ သခြတ္ပြင့္ ၊ အရြက္ ႏွင့္ အေခါက္တုိ ့ကုိ ေရနဲ ့ သုံးခြက္တခြက္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ ၿပဳတ္ၿပီး ေသာက္သုံးေပးပါ တေန ့ကုိ သုံးႀကိမ္( သုိ ့ ) ႏွစ္ႀကိမ္ေလာက္ လုပ္ေဆာင္ေသာက္သုံးေပးပါ ။ အေခါက္တစ္မ်ဳိးတည္းကုိလည္း ႀကဳိခ်က္ေသာက္သုံးႏုိင္ပါသည္ ။
အရြက္အေၿခာက္ႏွင့္ အပြင့္အေၿခာက္ကိုေတာ့ ေအာက္ေဖာ္ၿပပါ အတုိင္း ေသာက္သုံးလည္း ရပါသည္ ။
အရြက္ေၿခာက္နဲ ့ အပြင့္ ေၿခာက္အနည္းငယ္ကုိလည္း လက္ေၿခာက္ပုံစံၿပဳလုပ္ၿပီးေတာ့လည္း ေဆးအၿဖစ္ေသာက္သုံးနုိင္ပါေသးသည္ ၊ လက္ဖက္ေၿခာက္ခပ္သည့္ ပုံစံလုိ လက္ဖက္ေၿခာက္အစား သခြတ္အရြက္ေၿခာက္ႏွင့္ အပြင့္ေၿခာက္ အနည္းငယ္ထည့္ခပ္ ေရေႏြးႀကမ္း ေသာက္သုံးသလုိ ့လည္း လုပ္ေသာက္ၿခင္းၿဖင့္ အသည္းေရာဂါအတြက္ ႀကဳိတင္ကာကြယ္ၿခင္း အက်ဳိးေက်းဇူးရရွိပါသည္ ၊
သခြတ္ေဆးရည္ သည္ အသည္းနဲ ့ပတ္သက္ေသာ အသည္းအဆီဖုံးၿခင္းႏွင့္ ဘီပုိး စီပုိး အသည္းေရာဂါ ၿဖစ္ေနသူမ်ား အတြက္ အေကာင္းဆုံး ေဆးစြမ္းထက္ၿမတ္ေပးစြမ္းႏုိင္ေသာ သခြတ္ပင္၏ ေက်းဇူးမ်ားသာ ၿဖစ္ပါေတာ့သည္ ။
ေရာဂါဟူသမွ် တခဏၿဖစ္ႀကပါေစ…
အသက္ရာေက်ာ္ ရွည္ပါေစ ....
ေက်းဇူးပါခင္ဗ်ာ
ReplyDelete